Ali K. vertelt waarom hij besloot 59 dagen lang mee te hongerstaken

Waarom mochten wij niet blijven? Ik deed toch alles wat ze vroegen?

Een eerste keer aarzelde hij nog, maar haakte hij uiteindelijk af. In februari besloot de Marokkaanse Ali K. (34) wel mee te doen met de hongerstaking aan de VUB. Zijn dochtertje van 4,5 vertelde hij 'dat papa ging werken in de garage'. Na 59 dagen en 16 kilo lichter, keerde hij deze week terug naar huis. Voor eventjes maar. 'Ik blijf nog hier in de garage wachten tot ik mijn papieren echt in handen heb.' Door Nathalie Carpentier

Duimen dat er niets misgaat. En lijdzaam de gevolgen incasseren als het wel verkeerd loopt. Als sans-papiers heb je soms geen andere keuze, ervoer Ali toen hij een zwaar arbeidsongeval kreeg als werfleider. Hij werkte al jaren in de bouw, in het zwart, toen hij tijdens afbraakwerken in een ziekenhuis zware brokken plafond over zich heen kreeg. Bewusteloos, met een bloedende wonde aan zijn slaap tilden zijn collega's hem aan armen en benen in een auto.

Snel, naar een ander ziekenhuis, want daar kon hij niet blijven. Als de politie erachter kwam, riskeerde zijn baas een zware boete en hij om het land uitgezet te worden. Maar het schokte hem wel. "Net een hond die ze wilden wegstoppen." Enkele dagen later ging hij amper hersteld weer aan de slag. "Ik moest wel, zonder werk kun je niet leven. Ik besefte heel goed dat ik weinig keuze had."

Ali kwam zijn geluk hier beproeven. In 2001 kwam de jonge Marokkaanse Arabier naar Brussel, diploma rechten en marketing op zak, veel ambitie maar geen vooruitzichten in eigen land. Veel illusies maakte hij zich niet toen hij een eerste regularisatieaanvraag indiende. Als Marokkaan kwam je normaal niet in aanmerking. Maar wie lang genoeg volhield, werk vond en zich integreerde, had soms toch geluk, moedigde zijn advocaat hem aan. En Ali dacht er niet aan om op te geven. "Ik kon bijna meteen aan de slag in de bouw, verdiende geld, huurde een appartementje met mijn vrouw, kreeg hier vrienden en kinderen."

Maar papieren kreeg hij niet. Hij diende opnieuw een aanvraag in. Na een tweede afwijzing volgde het onherroepelijke uitwijzingsbevel. Pas toen barstte voor het eerst de luchtbel die hij zich en zijn gezin had voorgehouden. "We zouden alles verliezen wat we hier hadden opgebouwd. We leefden hier, maar of we nu stierven of leefden, de Belgische staat wou niets met ons te maken hebben. Terwijl we hier doodgraag wonen."

Dat hij zelf voortdurend moet uitkijken om niet betrapt te worden zonder papieren, geen officieel contract kan krijgen, onder zijn niveau werkt, tot daaraan toe. Maar dat zijn dochtertje niet net als andere kinderen kan deelnemen aan doodgewone schooluitstapjes, dat kraakt hem. "Ze mag niet mee omdat ze geen papieren heeft, het is te riskant. Als ze niet mee kan bij een uitstapje naar de zoo, huil ik in stilte voor haar."

Wankel

Met het zien wegsmelten van een betere toekomst voor zijn kinderen werd de zachtmoedige man radicaler. "Weet u wat me ziek maakt? Dat dealers die je openlijk drugs ziet verhandelen op straat, soms wel papieren krijgen en iemand als ik die nooit problemen heeft gehad met de politie, niet. Ik ben helemaal niet hierheen gekomen om problemen te creëren. Ik wou hier enkel een mooier leven beginnen."

Terug naar Marokko wou hij in geen geval. Hier was zijn leven. Toen hij hoorde over de acties van sans-papiers aan de VUB, hakte hij de knoop door. Hij sloot zich aan bij de groep, ook toen ze beslisten om een hongerstaking te beginnen. "Het was dat of onderduiken. Mijn geloof (islam, NC) zegt dat er ooit voor iedereen geluk komt. Daar putte ik kracht uit. En uit de resultaten van andere hongerstakingen."

De eerste weken hongeren werkt de natuurlijke selectie het ongenadigst. Wie een beetje fysieke problemen heeft, haakt snel af. Enkel nog thee dronk Ali, zelfs koffie was al te veel. Wie honger heeft, kan enkel daaraan denken. "De tijd verdrijven door te slapen was moeilijk. Met een lege maag kun je de slaap niet vatten." De uren kropen voorbij. De luttele zonnestralen die hij wel zag, deden pijn aan zijn ogen. "Zodra ik iets heb beslist, zet ik door. Ook al is het op leven en dood. Je hoopt dat ze medelijden met je krijgen, dat ze je toch niet gaan laten sterven."

Ali doet er nogal luchtig over. Maar als je je zwak toont, kun je breken. Even wankelde ook hij, het gemis van zijn oudste dochtertje viel zwaar. "Ik had haar nog nooit zolang moeten achterlaten. Als ze me belde, vroeg ze steevast waar ik was. Aan het werk in een garage, suste ik haar dan. Twee weken geleden stond ze hier plots in de deuropening. Mijn hart bonsde bijna uit mijn keel. Dat zij mij hier zo moest zien, in die duistere parkeerruimte, tussen al die bedden, vreselijk was dat. Wanneer ik nu eindelijk klaar zou zijn met werken, vroeg ze."

Toen knapte er iets. Wat deed hij daar terwijl hij thuis bij zijn gezin hoorde te zijn? En vooral had deze waanzin wel zin? "Maar ik raapte mijn moed weer bijeen. Ik hield voor ogen dat ik papieren mee naar huis moest brengen, iets om hen gelukkig te maken. Ik heb God gebeden dat mij niets zou overkomen, dat hij mij zou helpen."

Beschaamd

Hij wil niet herkenbaar op de foto, ook nu nog niet. Want hoe vastberaden hij ook bleef hongeren, echt trots is hij niet op zijn erg drastische actie. Dat zijn ouders erachter kwamen dat hij in hongerstaking was, was al erg genoeg. "Een ploeg van een Arabische zender heeft mij zonder mijn weten herkenbaar gefilmd. Ik zag er niet uit, had een lange baard, ingevallen wangen, leek erg ziek. Toen mijn moeder die beelden op tv zag in Marokko, was ze helemaal van de kaart. Ze belde in paniek om te vragen wat er met mij aan de hand was."

Hij aarzelt even om verder te gaan, antwoordt stil. "Voor een moslim is hongerstaken een vorm van zelfmoord. Als je zelfmoord pleegt, ga je niet naar het paradijs. Dan wacht je de hel. Ik heb de grenzen van mijn religie overschreden." En dan snel. "Maar ik zag geen enkele andere oplossing meer." Als we tegenwerpen dat ook in ons land een hongerstaking onaanvaardbaar is, wordt beschouwd als een vorm van chantage, reageert hij fel. "Als ik geld van iemand zou wegnemen of zou dreigen iemand pijn te doen, dat zou chantage zijn. Nu schaad ik alleen mezelf."

Hij windt zich op, de enige keer tijdens het gesprek. "Als de minister beslist ons uit te wijzen, wetende dat ik hier werk heb, een huis, vrienden en kinderen, dan doet zij mij toch pijn? Terwijl ik alles doe wat ze van mij vragen. Als de toekomst van iemand die u lief is, bedreigd wordt, zou u dan niet agressief kunnen uithalen? Soms doe je uit wanhoop dingen die misschien niet aanvaardbaar zijn."

Wereld van verschil

De ontlading na 59 dagen hongeren, was groot woensdagavond in de kelder van de VUB. Overal stralende gezichten omdat het voorbij was. Maar vooral omdat ze een tijdelijke verblijfsvergunning van drie maanden om medische redenen in handen hadden. Of hij niet riskeert blij te zijn met een dode mus? Een veelzeggende glimlach. "Met die papieren kan ik een contract krijgen van mijn patron. Dat kon ik vroeger ook al krijgen, maar het zou hem veel problemen opleveren. Tot nu had ik geen nationaal nummer."

Die oranje kaart van drie maanden maakt een wereld van verschil, daar is hij van overtuigd. Met die boodschap trok Ali woensdagavond ook naar zijn vrouw. 'Het is gelukt, we hebben papieren in handen', juichte hij. "Mijn dochtertje is op mijn schouders geklommen, heeft mij omhelsd. Ze vroeg meteen of ik nu klaar was met werken en bij hen bleef? 'Ik moet eerst nog wat regelen, mijn geld nog krijgen van mijn baas', heb ik gezegd. Een leugentje om bestwil. Maar ik wil eerst mijn papieren echt in handen houden. Ik wil geen risico's meer nemen."

Ik ben niet hierheen gekomen om problemen te creëren, hé. Ik wou hier een mooier leven beginnen

Als de minister beslist ons uit te wijzen, wetende dat ik hier werk heb, een huis, vrienden en kinderen, dan doet zij mij toch pijn?

n Ali kan eindelijk weer wat eten na het beëindigen van de hongerstaking. Hij wil niet herkenbaar op de foto, want echt trots is hij niet op zijn drastische actie. Toen zijn ouders er per ongeluk achter kwamen waar hij mee bezig was, waren ze helemaal van de kaart. 'Voor een moslim is een hongerstaking een vorm van zelfmoord.'