Waren Van Goghs zonnebloemen te zwaar voor de vaas?

Stonden de zonnebloemen van Vincent van Gogh werkelijk in een bloemenvaas? In Engeland is over deze vraag een discussie uitgebroken naar aanleiding van de publicatie van The Sunflowers are Mine. In dit boek beweert kunsthistoricus Martin Bailey dat de bloemen te zwaar moeten zijn geweest voor de relatief kleine vaas van aardewerk.

Van Gogh schilderde zijn beroemde serie stillevens 125 jaar geleden in het Zuid-Franse Arles. Ze groeiden uit tot de werken waarmee hij het meest wordt geassocieerd. Kunstbroeder Claude Monet vroeg zich af hoe het kan dat iemand die dit geschilderd heeft depressief kon zijn. Het is een vraag die ook aan de orde komt in Baileys boek, maar de auteur gaat, hoe Engels, ook in op kwesties van praktische aard. Zijn ze bijvoorbeeld niet topzwaar, ook al zit de vaas vol water?

Dat geldt vooral voor de zonnebloemen die te zien zijn in het Van Gogh Museum en de National Gallery in Londen. Op deze schilderijen zijn er liefst vijftien te zien. Tijdens het literatuurfestival van Cheltenham suggereerde Bailey dat de bloemen mogelijk in een emmer of bak zaten toen Van Gogh ze schilderde, om deze op het doek te vervangen door een vaas. Hij opperde dat de afgebeelde vaas door Van Gogh wellicht werd gebruikt om zijn penselen, ondersteboven, in te bewaren. Baileys theorie leidde meteen tot reacties.

In het boek schrijft Bailey ook dat Van Gogh de zonnebloemen begon te schilderen terwijl hij aan het wachten was op zitters die nooit zouden opdagen. Vanwege een mistral was het geen weer om naar buiten te gaan om daar te gaan schilderen. Vandaar dat hij zijn aandacht verlegde naar de Provençaalse zonnebloemen. Binnen week had hij de eerste vier stillevens af.

De zonnebloemen behoren tot de populairste schilderijen ter wereld. Bij de National Gallery zijn afgelopen jaar er liefst 26.000 kaarten van verkocht. Uit veiligheidsoverwegingen waren de 'Londense' zonnebloemen tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergebracht in een Schots kasteel.