Stijn Vandevoorde

Ik hoorde enkel mooie woorden over de expo van Mark Rothko (1903 - 1970) in Den Haag. De kunstenaar staat bekend om zijn abstracte kleurvlakken die volgens kenners in zinderende verflagen op doek werden gesmakt. Twee (als je geluk hebt drie) rechthoeken op een egaal gekleurde ondergrond, daar moet je het mee doen. Geen probleem, het zijn immers vooral de kleuren die indruk maken. Ik las in een recensie dat zijn blauw zó blauw is dat men er spontaan tranen van ontroering in de ogen krijgt. Amai, dat moet blauw zijn, dacht ik. Let op, ik heb al veel types blauw gezien. Van de Blauwe van The Beatles tot het Na'vi-volk in de film Avatar. Alles wat zich min of meer in het spectrum tussen cyaan en violet bevindt, is wel al eens aan mijn gezichtsveld gepasseerd.

Daar stond ik dan, in het Gemeentemuseum. In de eerste kamer was weinig blauw te bespeuren, dus daar hield ik mijn emoties zonder problemen in bedwang. Ik hoorde in de verte wel een lokale kenner beweren dat hij gevoelens als euforie en extase herkende in een werk uit 1969 waar Untitled bij stond. Groot was mijn ontgoocheling toen ik met mijn neus voor No. 61 (Rust and Blue) stond. Een mooi blauw schilderij, dat wel, maar de waterlanders bleven weg. Mijn ogen hadden zelfs niet de ambitie om half vol te schieten. Op mijn leeftijd ontdekken dat je emotioneel gehandicapt bent, dat komt aan.

Gelukkig is ieder mens vrij om te bepalen om wat hij/zij moet huilen. En zolang we geen vreemde politieke of religieuze aardverschuiving meemaken zie ik dat niet snel veranderen. In interviews hoor je weleens celebrities een op het randje van ongeloofwaardig tranenverhaal vertellen. Een moestuinier die het lastig krijgt als hij een perenboom plant of een soapacteur die beweert stilletjes te janken bij een zonsondergang, ik heb het ooit echt gehoord. Weird stuff, als je niet in de scene zit, maar wie zijn wij om daarover te oordelen? Waarom mag je wel huilen bij een ballad in The Voice Kids en niet bij het zien van een wolk in de vorm van een forsythia?

Een welgemikte traan bij een juist gekozen filmscène levert vrijwel nooit problemen op. Integendeel, wie onbewogen naar Schindler's List, La Vita e Bella of zelfs Armageddon kijkt, zal daar geïrriteerd op aangesproken worden. Begrijpelijk, welke steen blijft onbewogen bij de beelden van Bruce Willis die zichzelf opblaast terwijl hij een gat graaft in een meteoriet? Op muziek van Aerosmith?! Ik las dit weekend dat Hollywood door het succes van rolprenten als The Fault in Our Stars en If I Stay blijft inzetten op de superromantiek. Een genre waar meestal jeugdpuistjes en altijd tranen bij horen. Echte acteurs faken geen emoties. Gary Oldman keek op de set van Dracula net voor een gevoelige scène naar foto's van Uma Thurman, met wie hij net gebroken had. De regisseur van The Blair Witch Project had geen budget voor professionals. Hij voorvoelde dat onstabiele b-acteurs met honger en een slaaptekort na enkele dagen in een bos automatisch zouden breken.

De meest geloofwaardige huilbui uit de muziekgeschiedenis moet die van Aisha, de dochter van Stevie Wonder, zijn op de intro van 'Isn't She Lovely'. Tijdens de opnames van het meesterwerk Songs in the Key of Life (1975) was Aisha enkele weken oud. Baby's hebben zelden een deftige reden om te krijsen, maar we nemen hen altijd serieus. Dat geldt ook voor heel wat muzikanten. We kennen de beelden van Adele en Lana Del Rey die hartroerend reageren omdat het publiek luider meezingt dan gepland. Of Sinead O'Connor die er een authentiek exemplaar uitperst in de videoclip van 'Nothing Compares 2U'.

Bij mannen ligt dat moeilijker. Ze mogen tekstueel met gevoelens aan de slag, maar effectief iets wegpinken op een podium zal op lange termijn worden afgestraft. Behalve als je Nick Cave bent, op het podium van Rock Werchter 2013. De muziek leverde ons reeds tranen van Verdriet (Roy Orbison, 'Crying'), Vreugde (Stevie Wonder, 'Joy Inside My Tears') en Vetzakkerij (Bloodhound Gang, 'A Lap Dance is So Much Better When the Stripper is Crying'). Deze waren echter enkel te horen, nooit te zien. Al geloven we onze helden op hun woord.

Niemand maakt handiger gebruik van zoutig oogvocht dan de Argentijnse kunstenaar Leandro Granato. Hij snuift verf op via de neus om het goedje daarna uit te huilen op canvas. De verf zorgt er voor dat elke traan een unieke kleur krijgt. Yep, er bestaan kunstacademies waar je schitterende punten krijgt voor een dergelijk project. De mensheid valt nu eenmaal niet enkel voor artiesten die bedreven zijn in de nobele ambacht van het keepin' it real. Dat maakt het op een bepaalde manier allemaal extra interessant. Er moet altijd een plaats blijven bestaan voor de occasionele traan om bestwil, maar die plan je best zorgvuldig en doordacht in.

Soit, dit gezegd zijnde, ik ga een muur in mijn garage een tweede laag geven. Wie zin heeft om daar een traan bij te laten moet zich vooral niet inhouden. Met behulp van het juiste dimlicht en een streepje euforie maken we er samen een sacrale ervaring van.