Komt er straks één politiemacht?

Minister van Binnenlandse Zaken Jambon (N-VA) staat nochtans niet alleen met dit standpunt. De Vlaamse partijen dromen al jaren hardop over een 'Brussel DC' met één politiemacht voor de stad. Maar in Brussel hebben de Franstaligen het nu eenmaal voor het zeggen. Tot nu hebben zij een fusie altijd tegengehouden.

Toch lijkt het na de aanslagen van vrijdag voor iedereen duidelijk dat er iets moet veranderen. Voor de zoveelste keer blijken die aangestuurd vanuit Brussel. Minister Jambon zei gisteren in een interview met De Morgen dat er "echt iets moet gebeuren" aan de politiezones. De voorzitter van sp.a, John Crombez, laat in een persbericht weten dat er dingend een eenmaking moet komen "om informatie sneller te kunnen verzamelen".

New York

Brussel heeft negentien gemeenten, elk met een eigen burgemeester en college, en zes politiezones. In totaal gaat het om meer dan vijfduizend agenten. Die politiemacht bundelen is op zich niet zo moeilijk. Sinds 2009 kunnen twee of meer politiezones vrijwillig samengaan. Die fusies verlopen meestal vlot.

De schaal van Brussel lijkt ook geen probleem. De stad heeft 1,2 miljoen inwoners. New York is een stad van 11 miljoen inwoners en heeft één politiezone. Al valt dat argument ook om te draaien. Frankrijk werkt met grote politiezones, met een perfect aan het hoofd. Gemeenten smeken er om werk op maat.

Johan Van den Driessche, gemeenteraadslid voor N-VA in Brussel-stad en fractieleider in het Brussels parlement: "Natuurlijk moet je een evenwicht zoeken, maar ik ben onlangs een dag in Londen geweest: daar lukt het perfect met één zone. Het is gemakkelijker om kennis te bundelen. Mensen met expertise over terreurbestrijding zitten samen, in plaats van op verschillende bureaus zoals nu. Je kunt korter op de bal spelen als er een dreiging is, omdat agenten mekaar kennen."

Het probleem met een eengemaakte politiezone, is voor een groot stuk politiek. De burgemeesters van de hoofdstad vrezen dat hun macht zal slinken zonder aparte korpsen. Ze zijn bang dat ze geen invloed meer kunnen uitoefenen. Vergeet niet: de gemeenten in Brussel zijn politiek veelkleurig. Liberalen en socialisten strijden om dominantie. De politiekorpsen blijven een belangrijk instrument om macht uit te oefenen, tussen gemeenten onderling en binnen het gewest.

Bovendien leeft in Brussel het gevoel dat zonder afzonderlijke politiezones Brussel nog 'maar' een gewest is. In die zin heeft de huidige versnippering ook een positief effect voor de gemeenten. Het creëert een reeks belanghebbenden, die samen kunnen opkomen voor de stad.

Vincent De Wolf, burgemeester van Etterbeek voor MR en fractieleider in het Brussels parlement, is een "absolute" tegenstander van een fusie. "Onze sterkte is net dat de politie erg lokaal kan werken. Je verliest dit helemaal met een megazone." Hij ontkent dat het om een machtsspel gaat. "De burgemeesters hebben weinig te zeggen over de politiezones. Bovendien werken de zes korpschefs echt heel goed samen. Ze vergaderen constant en informatie uitwisselen is geen probleem."

PS, de partij die de burgemeester van Brussel-stad Yvan Mayeur en de Brusselse minister-president Rudi Vervoort levert, schrijft in een persbericht te willen nadenken over betere samenwerking binnen de politiezones. Versta: meer afstemmen kan wel voor de socialisten, maar fusioneren niet.

Zijn er tussenoplossingen? Een 'regeringscommissaris tegen radicalisme' is een optie die circuleert. Iemand die het beleid op alle niveaus overziet. Maar die komt er wellicht niet. Bij binnenlandminister Jambon ziet men het nut niet in van nog een extra structuur.

Meteen na de aanslagen tegen Charlie Hebdo begin dit jaar heeft minister-president Vervoort de oprichting van een coördinatiecel aangekondigd, waarin het gewest en "de moeilijkste gemeenten" met mekaar zouden samenzitten. Het gaat dan om Brussel-stad, Anderlecht, Schaarbeek en Molenbeek. De cel moet zorgen voor de coördinatie en uitwisseling van informatie tussen de lokale autoriteiten, maar ook naar het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Geen wonderoplossing

De vergadering staat echter nog niet op poten. Vervoort zegt wel dat hij er versneld werk van maakt. Hij is sinds de zesde staatshervorming verantwoordelijk voor het overkoepelende veiligheidsbeleid van de Brusselse gemeenten. Daarvoor belooft hij ook extra geld in de komende jaren.

Want dat mag ook duidelijk zijn, klinkt het, een eengemaakte politiemacht zal alle problemen in Brussel niet zomaar doen verdwijnen. Trage uitwisseling van informatie is lang niet het enige probleem. Wat de wijken van Molenbeek teistert, gaat veel dieper. Er is veel meer nodig dan een nieuw organigram.

Het Brussels parlement discussieert vrijdag over het antiterreurbeleid in de stad. Van den Driessche: "Ik hoor dat mijn Franstalige collega's het 'absoluut' niet willen hebben over de structuren van de stad. Sorry, ik ga me niet inhouden. Een fusie is geen wonderoplossing, maar het is wel een begin."