VAN VELD NAAR VUUR

WAT? Pompoenen van 't Goed ter Heule

WIE? Hubert (l) en Justine Dewitte, Wieland

WAAR? Lauwe, West-Vlaanderen

FAVORIET? Pompoencake, zie p.67

Terwijl de fotograaf zich een weg baant door de pompoenjungle, luisteren wij naar het verhaal. Ruim tien jaar geleden begon de familie Dewitte hier met de kweek van pompoenen. "De boerderij was van onze grootouders," vertelt Justine, "een gemengd bedrijf met vee." Vader Hubert was landbouwingenieur en gaf daarna les informatica. "Toen de grootouders stierven, heeft de boerderij lang leeg gestaan. Daardoor zakte de prijs en hebben we ze kunnen kopen." Justine zat nog op de middelbare school, haar zus Joline studeerde voor landbouwingenieur. Hubert: "Samen hebben we beslist om te gaan boeren. We begonnen met pompoenen, eerst kleinschalig, de eerste jaren bio in omschakeling. Justine: "We deden alles met de hand, zaaien en uitplanten, want we hadden geen machines. En na mijn examens kon ik komen schoffelen, in plaats van naar zee te gaan. (lacht) Tegen dat mijn zus afgestudeerd was, hadden we de omschakeling naar bio doorlopen. Zij is dan gaan boeren in Wallonië, met haar vriend."

De pompoenen groeiden goed, maar moesten ook aan de man worden gebracht. Er werd een groot pompoenfeest gehouden, met allerlei bereidingen: cakes, brood, taarten, soepen, smoothies... "Maar we beseften dat het roer om moest. We moesten de periode langer maken, zodat we minder een beroep moesten doen op andere mensen om te oogsten en in die korte periode alles verkocht te krijgen. We zijn dan de soorten langer gaan uitspreiden, en begonnen na te denken over zelfpluk. In Vlaanderen bestond dat nog niet voor groenten, alleen voor klein fruit."

Hubert:"Via een jeugdvriendin zijn we in de zomervakantie van 2007 gaan kijken in Normandië, en na wat zoeken ontdekten we een vereniging van zelfpluktuinen, een dertigtal individuele boeren die samenwerken, zoals voor aankoop van kruiwagens of reclame maken. Dat maakte wel indruk op mij."

Justine:" We zagen er wel iets in, en in 2009 openden we de zelfpluktuin. Wat boontjes, een beetje sla en in september pompoenen, met een winkel aan de hoeve."

Niet allemaal eetbaar

Intussen hebben ze vier hectare akker, met groenten, kruiden en eetbare bloemen. Pompoenen in alle kleuren en formaten blijven de hoofdzaak. Hier ga je niet plukken met een emmertje, maar met een kruiwagen.

De soorten laten zich op verschillende manieren indelen. Wat wij winterpompoenen noemen, zijn grote pompoenen, spaghettipompoenen en kalebassen. Sommige ervan worden enkel als versiering gebruikt. Courgetten zijn een voorbeeld van zomerpompoenen. Niet alle pompoenen zijn eetbaar, en aan het uiterlijk kun je het niet zien.

Hubert: "Je moet proeven. Pompoenen kunnen spectaculair slecht smaken, meestal zijn ze dan giftig, en door de bittere smaak blijf je er vanzelf af. Je zult er niet van dood gaan, want ze smaken zodanig slecht... Er zijn betere manieren om je van kant te maken." (lacht)

Een pompoen weegt makkelijk 10 tot 15 kilo, het wereldrecord van de cucurbita maxima of reuzenpompoen staat op 921 kilo. Tot deze soort behoren onder meer de rode Hokkaido-pompoen en de Turkse muts. Ze hebben een harde schil maar zeer lekker vruchtvlees. Acornpompoenen hebben diepe groeven en het vlees heeft een zoete, nootachtige smaak die krachtiger wordt na enkele maanden bewaring. De patisson of bisschopsmuts is kleiner en kun je bereiden als courgettes. Ze zijn minder lang houdbaar en worden vooral gebruikt om op te vullen.

Een bijzonderheid van pompoenen is dat ze onderling kruisen, ook met kalebassen en courgettes. Justine: "We moeten elk jaar opnieuw ons zaad kopen, omdat alle soorten hier bij elkaar staan en je nooit weet wat er na het kruisen gaat uitkomen."

Hubert: "Soms gebruiken mensen het zaad van pompoenen die ze hier kochten om ze te planten. Dat moet je dus niet doen, ook niet in je tuin of op je balkon, want misschien staan er in de buurt sierkalebassen en wordt het resultaat iets heel anders dan wat je verwachtte."

Pompoenen groeien snel, sommige ranken worden tot 15 meter lang. "Als het warm is en even regent, zie je ze zo opschieten", zegt Justine.

Droomscenario

Niet elke pompoensoort leent zich voor dezelfde recepten. De kleine pompoentjes zijn geschikt om te vullen, van spaghettipompoen kun je het draderige binnenste uitscheppen en in ovenschotels op veel manier combineren. Van de butternut en de rode soorten kun je de schil mee opeten. De rode zijn ook erg geschikt voor brood. Je kunt soepen maken, cakes en taarten, en als extraatje zijn ze decoratief in de keuken. Op een koele plaats kunnen ze weken, maanden, sommige zelfs meer dan een jaar goed blijven. Veel soorten worden zelfs lekkerder enkele weken na het plukken.

Op 't Goed ter Heule begint de zelfpluk in juni met de aardbeien, en eindigt met de pompoenen. Daarna zijn er nog aardappelen, kolen, spruitjes, rucola, postelein en barbarakruid te koop in de hoevewinkel. Justine: "Je merkt wel dat de mensen vervreemd zijn van groente. Ze vragen ons bijvoorbeeld hoe ze spinazie moeten klaarmaken, omdat ze het alleen kennen uit de diepvries. Ze ontdekken hier soorten die je niet courant vindt in de handel, zoals warmoes, pastinaak, koolrabi."

Hubert: "Onze beste klant is een man die alleen raw food eet. Hij komt hier zijn groenten halen en als we een activiteit hebben, maakt hij soep in zijn Vitamix. Ik vond het zo lekker dat ik het ook ben gaan doen; een beetje van dit, een beetje van dat, peper en zout, kokend water, en de blender in."

Justine en haar vriend Wieland hebben grote plannen. "Ons droomscenario? Momenteel werk ik nog voltijds op het proefcentrum van Kruishoutem als onderzoeker en voorlichter voor bioteelt, en het zou goed zijn om dat nog een tijdje te combineren. Wieland kan als zelfstandige blijven werken. We zouden de boerderij willen overnemen en er komen wonen, het terras verder uitbouwen, een keukentje installeren om te verwerken wat we niet kunnen verkopen, een crèche maken en in het mooiste gebouw, de schaapstal, een feestzaal met terras dat uitkijkt over de schapen, de kippen en de konijntjes."

't Goed ter Heule, Dronckaertstraat 665, Lauwe, tgoedterheule.be

Pompoencake

Ingrediënten voor 6 personen

250 g pompoenvruchtvlees (*) 150 g

suiker 150 g bloem 100 gemalen pompoenpitten, walnoten, amandelen of hazelnoten 50 g honing 4 eieren

1 tl bakpoeder 1 pakje vanillesuiker

01 Schil de pompoen en rasp hem fijn.
02 Roer de eieren en de suiker schuimig. Voeg de overige ingrediënten toe en meng alles goed door elkaar.
03 Vul een ingevette rechthoekige bakvorm met het deeg en laat de cake gedurende ongeveer 1 uur bij 180°C bakken.
04 Bestrooi de afgekoelde cake met poedersuiker.

(*) Alle pompoenen van het type maxima, moschata en pepo, behalve spaghettipompoen

Risotto met butternut

Ingrediënten voor 6 personen

300 g risottorijst 1 kleine butternutpompoen

2 teentjes knoflook 2 sjalotten 1 grote ui 50 g geraspte parmezaan 100 ml witte wijn 1 l hete gevogeltefond 4 el witte balsamicoazijn 4 el olijfolie truffelolie boter

01 Snijd 8 dunne plakken van de butternut en maak er reepjes van. Meng de balsamico met 2 el olijfolie en laat de reepjes marineren.
02 Schil de rest van de butternut, verwijder de pitten en snij grof. Pel en snipper de ui en knoflook. Stoof aan in boter en voeg de pompoen toe. Doe er een kopje fond bij en laat even inkoken. Mix glad.
03 Pel en snipper de sjalotten. Stoof ze kort aan in 2 el olie. Voeg de rijst toe en stoof de korrels glazig. Blus met wijn en laat het vocht verdampen. Voeg een kopje fond toe en zet het vuur lager.
04 Giet er, zodra de rijst het vocht heeft opgenomen, opnieuw wat fond bij en herhaal dit tot de korrels beetgaar zijn. Roer de butternutcrème, een klontje boter en de rest van de parmezaan door de rijst. Kruid met peper en zout.
05 Schep de risotto op de borden.

Schik er pompoenreepjes op. Druppel er wat truffelolie overheen.

Butternut, bloedworst en ui

Ingrediënten voor 6 personen

1 butternutpompoen 2 uien

4 dl gevogeltefond 10 g hazelnootboter

boter olijfolie

01 Bestrijk de pompoen met en beetje olijfolie en gril de pompoen. Gaar verder in de over op 180°C gedurende 10 minuten.
02 Snijd de zwarte pens in stukken en bak ze aan.
03 Snijd voor de jus van ui de ui fijn en bak bruin in boter. Bevochtig met de gevogeltefond.
04 Laat tot de helft inkoken en werk af met een beetje hazelnootboter.