Comeback van vliegende sigaar

Hij heft moeiteloos 66 ton op, heeft geen landingsbaan nodig en je kunt er in één ruk de Atlantische Oceaan mee oversteken. De Aeroscraft ML866 houdt het midden tussen een luchtschip en een vliegtuig. Hij haalt zijn liftvermogen uit heliumgas en gebruikt kerosine om vooruit te gaan. Het helium draagt amper 60 procent van zijn gewicht. Maar dankzij zijn aerodynamische vorm en vinnen volstaan een paar kleine propellers om het schip in de lucht te houden. Dat is behoorlijk indrukwekkend als je weet dat het toestel 169 meter lang is. Bovendien haalt de reusachtige 'ballon' een topsnelheid van 220 kilometer per uur. Zijn brandstofverbruik ligt drie keer lager dan dat van een vliegtuig.

Verticaal landen

De Aeroscraft is het eerste luchtschip ter wereld dat zichzelf lichter en zwaarder kan maken. Door het helium in zijn romp samen te persen kan het schip volledig verticaal landen, en vice versa. In tegenstelling tot een vliegtuig heeft hij dus geen landingsbaan, grondpersoneel of speciale infrastructuur nodig. Om de lading te lossen, kan de piloot landen of boven de grond blijven zweven. Ingebouwde kranen in het dak van het luchtschip kunnen de goederen vanuit tien lospunten naar beneden laten. Ondertussen kan de piloot de ballast van het schip controleren en eventueel aanpassen, zodat de zeppelin niet kantelt.

De Aeroscraft werd ontwikkeld door het Zuid-Californische luchtvaartbedrijf Worldwide Aeros Corp. Op 2 januari kondigde CEO Igor Pasternak, een Oekraïner, aan dat de Aeroscraft klaar is om in productie te gaan. Het prototype doorstond alle testvluchten en wordt nu op ware schaal geproduceerd. "Dit transportmiddel wordt dé oplossing voor het goederenvervoer van de komende honderd jaar", stelde Pasternak.

De Aeroscraft kan ook humanitaire en militaire missies in afgelegen gebieden makkelijker maken, en Pasternak droomt zelfs al van "zwevende hotels" en "luchtjachten voor miljonairs".

Duur en schaars

Het eerste commerciële exemplaar rolt volgend jaar van de band. Aeros heeft daarvoor een contract afgesloten met het IJslandse luchtvaartbedrijf Icelandair Cargo, dat de zeppelin wil gebruiken om containers te vervoeren in rurale gebieden in Siberië, Groenland, Alaska en Noord-Canada. De vloot van 24 zeppelins moet tegen 2020 operationeel zijn.

Vorige maand sloot Aeros ook een deal met de Luxemburgse luchtvaartmaatschappij Cargolux. Samen willen ze de Aeroscraft naar Europa brengen.

Daarmee maakt de zeppelin een opmerkelijke comeback. Sinds het ongeval met de Hindenburg in 1937 (zie kader) vond niemand het nog veilig om in een gigantische ballon te vliegen. Na de catastrofe werd de waterstof als brandstof vervangen door het niet-brandbare helium. Sindsdien werd de zeppelin alleen nog maar nuttig geacht als reclamepaneel of voor toeristen.

Een van de grootste nadelen van de zeppelin is dat helium duur en schaars is. Het wordt onttrokken uit aardgas, maar niet alle aardgas bevat helium. Het edelgas wordt maar op een tiental plaatsen in de wereld ontgonnen, waarvan het grootste deel in de Verenigde Staten ligt. Een nieuwe bron van aardgas met helium in Qatar zou de wereldproductie binnenkort een nieuwe boost moeten geven, maar zelfs dan blijft de vraag groter dan het aanbod. Daarom komt waterstof nu toch opnieuw in beeld als mogelijke vervanger van helium.

Slimme draaischijf

Als het van de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) van Antwerpen afhangt, zweven er binnenkort zeppelins boven de Scheldestad. De POM schakelde in 2012 een Zaventems consultancybureau in om het nut en de praktische haalbaarheid te onderzoeken. De studie kostte 62.500 euro en wordt gesubsidieerd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Antwerpen en de Vlaamse regering. Dat laatste past in de strategie van de Vlaamse regering om de 'slimme draaischijf' van Europa te blijven. Dat is alleen mogelijk als Vlaanderen een oplossing vindt voor het Antwerpse fileprobleem.

"De eerste testvlucht had nu ongeveer moeten plaatsvinden, maar heeft door de economische crisis vertraging opgelopen", zegt Luc Broos, algemeen directeur van de POM Antwerpen. Volgens hem moet de Antwerpse haven op zoek naar innovatieve transportoplossingen. "Aangezien het steeds drukker wordt rond Antwerpen, is het logisch dat wij naar alternatieven zoeken. De zeppelin maakt deel uit van een groot project om de logistiek in Antwerpen te verankeren en te versterken", zegt Broos.

Karel Vanroye van Buck Consultants International, dat de haalbaarheidsstudie voor de POM uitvoert, noemt de resultaten - die over enkele weken worden bekendgemaakt - hoopvol. Volgens hem is de zeppelin concurrentieel en praktisch voor het vervoer van bederfelijke goederen zoals vis en groenten, maar ook voor uitzonderlijke projectcargo. "Zo is het luchtschip bijzonder geschikt om onderdelen van windmolens te transporteren naar de windmolenparken voor onze kust. Ook op langere afstanden, tussen de 300 en 500 kilometer, kan de zeppelin concurrentieel zijn", zegt Vanroye, die de Aeroscraft een belangrijke doorbraak noemt.

In het ideale geval komt de Aeroscraft zo snel mogelijk naar Antwerpen. "Dat zou vanaf 2016 mogelijk moeten zijn."

De ramp met de Hindenburg

De LZ129 Hindenburg, genoemd naar de Duitse veldmaarschalk en latere rijkspresident Paul van Hindenburg, was een reusachtige Duitse passagierszeppelin. Met zijn lengte van 244 meter en breedte van 41 meter was de Hindenburg (bouwjaar 1936) het grootste luchtschip ooit gebouwd - het was dan ook een prestigeproject van het naziregime, met zeventig luxueuze hutten, een lounge en een eetzaal aan boord.

Bij de zeventiende transatlantische vlucht ging het mis. Na een door slecht weer geteisterde overtocht naar de Verenigde Staten en enkele bruuske manoeuvres om het gevaarte in de juiste positie te brengen voor de landing in Lakehurst, New Jersey, explodeerde de Hindenburg op enkele tientallen meters boven de grond, onder het oog van talrijke ontzette toeschouwers. Bij de ramp kwamen 35 van de 97 inzittenden om het leven.

Over de ondergang van het luchtschip werd in 1975 een film gemaakt, The Hindenburg.