Direct naar artikelinhoud

Open Vld en sp.a halen de teugels aan

De banden tussen de politiek en de bedrijfswereld moeten transparanter. Sp.a en Open Vld verscherpen de gedragsregels voor hun mandatarissen na de Optima-affaire.

De sp.a gaat deze zomer de regels rond politieke financiering intern bekijken. Tijdens de fractiedagen in september, waar alle parlementsleden verzamelen, wil de partij een plan uitwerken. "We gaan de vakantie gebruiken om alles goed voor te bereiden", vertelt partijwoordvoerder Sarah Vandecruys. "Transparantie, integriteit en soberheid zijn voor sp.a de basis."

De socialisten hebben de perceptie helemaal tegen na de Optima-affaire, de failliete bank waarvoor oudgedienden zoals Luc Van den Bossche en Herman Verwilst werkten. Ook Gents burgemeester Daniël Termont kwam in opspraak door zijn vermeende banden met Optima-topman Jeroen Piqueur en zijn verwarrende communicatie hierover.

Een van de voorstellen die besproken zullen worden is een verbod op giften. Het idee komt van Philippe De Coene, voormalig parlementslid en vandaag schepen in Kortrijk. "Ik begrijp niet waarom politici het zichzelf moeilijk maken door giften aan te nemen tijdens de verkiezingscampagne", zegt hij. Die giften mogen nu per schenker tot 500 euro gaan. "Ik hoop dat mijn voorstel er door komt. Maar het is logisch dat we een paar maanden nodig hebben om een plan op te stellen. Je mag je niet vergalopperen."

Geen smoking gun

Intussen proberen ook de liberalen wat meer orde te krijgen in hun winkel. Tijdens het partijbureau van gisteren legde Jong VLD een deontologische gedragscode op tafel. "De eerste reacties waren positief", reageert jongerenvoorzitter Maurits Vande Reyde. "Het is logisch dat politici banden hebben met de bedrijfswereld. Maar er moet meer transparantie komen."

De liberalen liggen in de knoop met hun gecontesteerde gedeputeerde Geert Versnick. Die stapte twee weken geleden op als bestuurder bij Optima nadat er vragen rezen rond mogelijke belangenvermenging met zijn vaste functie als gedeputeerde in Oost-Vlaanderen. Vorige week kwam bovendien uit dat hij een brunch royaal liet sponsoren door projectontwikkelaars. Dat terwijl die bedrijven dossiers hebben lopen bij de provincie Oost-Vlaanderen en bij Versnick.

Open Vld heeft een intern onderzoek gevoerd naar het doen en laten van de gedeputeerde. Vooralsnog mag hij aanblijven; er is nog geen smoking gun opgedoken. Nu is het aan de controlecommissie van het federaal parlement om dit op te volgen. Voorzitter Gwendolyn Rutten laat wel weten dat ze 'ernstige bedenkingen heeft' bij de bewuste brunch.

Om een herhaling van dit scenario te vermijden legt Rutten haar partij drie vuistregels op. Een: mandatarissen mogen zichzelf nooit in een positie brengen die hun handelings- of beoordelingsvrijheid beperkt. Twee: ze moeten steeds op voorhand transparante afspraken maken. Bij sponsorcontracten moet duidelijk zijn wat daar tegenover staat. Drie: bij geldzaken geldt het vierogenprincipe: twee mensen kunnen een betere inschatting maken dan één.

Over een verbod op giften of strengere regels voor sponsering wordt niet gesproken bij Open Vld. Rutten: "Die wetgeving is maar net aangescherpt, mede op initiatief van mijn partij. Het is niet nodig om de wet opnieuw te wijzigen, maar de regels moeten wel worden toegepast."

Morele druk verhogen

De vraag is of drie korte richtlijnen, die een beroep doen op goodwill en niet afdwingbaar zijn, dan zullen voorkomen dat politici te dicht aan schurken tegen bedrijven. Bij Open Vld vinden ze dat niet alles in regels te vatten is, maar dat de vuistregels wel de morele druk verhogen.

"Dat is het traditionele liberale antwoord", reageert politicoloog Nicolas Bouteca (UGent). Hij is lang niet overtuigd dat de nieuwe maatregelen ook voor een nieuwe politieke cultuur zullen zorgen. "Bij sp.a is het afwachten wat er uit hun oefening komt. Bij Open Vld krijg je toch vooral het gevoel dat het om een signaal gaat. De partij reageert omdat ze moet." Zal er in de praktijk niet veel veranderen? "Nee, dat denk ik niet."