Wat weet ú over het profiel van 'de slimste mens ter wereld'?

'Je hebt twee soorten ideale kandidaten voor De slimste mens ter wereld", vertelt Sam De Graeve, die als eindredacteur aan het roer van het programma staat.

"Kandidaten die goede televisie opleveren en kandidaten waarvan je weet dat ze kans maken om het programma te winnen. Ik vertel geen grote geheimen als ik zeg dat iemand als Daniël Termont of Philippe Geubels niet de mensen waren waarvan we dachten dat ze het spelletje zouden winnen. Maar hun deelname zorgde wel voor beklijvende televisie. Net zoals je van sommige mensen weet dat ze het ver zullen schoppen.

"Eigenlijk is het niet zo moeilijk. Een Slimste mens-winnaar verdient zijn boterham als journalist of comedian of doet alleszins 'iets' in de media. Ook tussen de dertig en de vijfendertig zijn helpt. Eens je die grens voorbij bent gaat het allemaal een stuk trager. Dat kan ik - helaas - uit eigen ervaring bevestigen."

Verkeerde beroep

Afgaande op die profielschets lijkt het een uitgemaakte zaak. Otto-Jan Ham gaat vanavond met de eretitel lopen. Net 34 geworden en om den brode actief in radio- en televisieland. Afrekenen met een professioneel basketter en een 48-jarige huisvrouw zou voor Otto-Jan in principe een makkie moeten zijn.

"Natuurlijk is het een voordeel om in de mediasector te werken", zegt Koen Fillet. De radiomaker schopte het in 2004 tot in de finale van het quizprogramma en deed twee jaar geleden ook mee aan de best of die onder de titel De allerslimste mens op antenne ging. "Betaald worden om tijdens je werkuren kranten en boekskes te lezen. Als voorbereiding kan dat tellen."

Ook voormalig nieuwsanker en Café Corsari-presentator Freek Braeckman kan daarover meepraten. Hij kwam begin 2009 na een millimetersprint met Bart De Wever als winnaar uit de finalestrijd. "Als journalist ben je dag in, dag uit met de actualiteit bezig. Je zit constant met je neus in allerlei kranten en magazines. Je leest over de meest diverse onderwerpen. Logisch dat je daar voordeel uit haalt."

Ook Stany Crets, winnaar in 2004, doet 'iets in de media'. Al maakt hij een andere redenering. "Het is niet omdat je in de media werkt dat je automatisch allerhande weetjes en triviale feiten opslaat", denkt hij. "Het is eerder omgekeerd. Net omdat je geïnteresseerd bent in dat soort nutteloze feiten kom je uiteindelijk in de media terecht. Maar het zal Otto-Jan hoe dan ook een voordeel opleveren."

Ook afgaande op het tweede criterium - de leeftijd - is de StuBru-presentator de gedoodverfde winnaar. Akkoord, Tomas Van Den Spiegel is net als Otto-Jan Ham 34 jaar. Maar de basketter valt door zijn professionele bezigheden buiten het profiel van de ideale Slimste mens-kandidaat. Magali Cobbaert, een 48-jarige huisvrouw uit Oostende, heeft niet alleen voor het verkeerde beroep gekozen. Als De Graeve het met zijn profielschets bij het rechte eind heeft is ze ook een paar jaar te oud om enige kans te maken.

"Die leeftijd speelt inderdaad een heel grote rol", zegt Braeckman die zelf 33 is. "Het overkomt me steeds vaker dat ik moet zoeken naar een naam. Toen ik De slimste mens drie jaar geleden won, ging dat nog een stuk vlotter." Ook Stany Crets (47) voelde duidelijk het verschil tussen zijn eerste en zijn tweede deelname een paar jaar later. Al wil hij dat niet volledig op zijn leeftijd afschuiven. "Het had ook met motivatie te maken. Bij mijn eerste deelname was ik meer het haantje dat per se wou winnen. De tweede keer was dat gevoel er minder."

Stressbestendigheid

"Vanaf een bepaalde leeftijd gaat je geheugen onherroepelijk achteruit", zegt Fillet. "Ik was 42 toen ik in 2004 tot in de finale raakte. Zes jaar later zong ik het amper twee afleveringen uit, en mocht ik nu meedoen dan is mijn kaars na een halve aflevering uit, vrees ik."

Het wordt vanavond dus een eitje voor Otto-Jan Ham. Of niet? "Hij heeft inderdaad het ideale profiel om het programma te winnen", zegt Crets. "Maar dat betekent niet dat hem dat ook lukt. Het gaat niet alleen om juiste antwoorden en de snelheid waarmee je die geeft. Je moet ook echt gebeten zijn om te winnen en het nodige tactische inzicht hebben om het goed uit te spelen."

Kunnen omgaan met de druk en de stress die zo'n finale met zich meebrengt is nog zo'n belangrijke kwaliteit. "Otto-Jan komt elke dag live op de radio. Hij is dus wel wat druk gewoon", denkt Fillet. "Maar een professioneel basketbalspeler is misschien nog net iets stressbestendiger." En dan is er nog de factor geluk. "De slimste mens is en blijft in de eerste plaats een spelletje", benadrukt Braeckman. "En omdat te winnen heb je altijd wat geluk nodig. Hoe breed je interesse ook is, je kan altijd een beeldfragment te zien krijgen dat je helemaal niets zegt. Als je concurrenten dan wel weten waar de klepel hangt kan het in een paar seconden voorbij zijn. Ook al heb je dan het ideale profiel."

De finale van De slimste mens, vanavond om 21.15u op VIER.