Modale Nederlander ontdekt Vlaamse villa met veranda
Vijftien procent van alle nieuwkomers in Vlaanderen zijn Nederlanders, zo blijkt uit het eerste jaarboek 'Integratie en inburgering' van de Vlaamse overheid. Daarmee vormen ze de grootste groep van de migranten, en dat is al jaren zo. Op zoek naar vrijheid en blijheid steken ze de grens over. 'In Nederland beslist een commissie hoe je veranda eruit mag zien.'
Nederlanders tellen in vierkante meter, Belgen in are. "Dat is het verschil", zegt Robin van den Bosch, zaakvoerder van Grenswoningen. Elk jaar helpt hij een honderdtal Nederlanders de grens over, huisvesting is zijn specialiteit. "Nederland is volgebouwd, in België kun je nog grote stukken kopen."
Niet alleen de ruimte roept. Wie in Nederland een eigen woning bouwt, moet naar de strenge Welstandscommissie luisteren. Die bekijkt tot in de kleinste details of de gewenste woning wel overeenstemt met het plaatje dat de gemeente voor ogen heeft. "Elke gemeente hanteert haar eigen richtlijnen. Dat kan gaan van de oppervlakte die een huis mag beslaan tot de kleur van de stenen waarmee de woning wordt gebouwd. Het gaat zo ver dat de gemeente de hoekgraden van het dak kan bepalen. De commissie beslist zelfs over een veranda of een andere uitbouw die van op straat niet te zien is."
Zo'n 130.000 Nederlanders wonen permanent in Vlaanderen, en dat aantal blijft elk jaar toenemen. Tussen 1998 en 2008 steeg het aantal Nederlandse nieuwkomers van 8.677 tot 15.287. Vorig jaar maakten Nederlanders 15 procent van alle nieuwkomers in Vlaanderen uit. In 2006 was dat nog een kwart, maar zelfs de forse opkomst uit Oost-Europa en de concurrentie van Turkije kan de Nederlanders niet van hun koppositie stoten.
Dat laat zich vooral voelen in de grensstreken: Brabanders trekken naar Antwerpen en het liefst van al naar Brasschaat. Nederlanders uit het zuiden van het land vestigen zich in Limburg. In Limburgse grensgemeenten als Lanaken en Hamont-Achel, waar één inwoner op de drie Nederlander is, serveren de cafés bitterballen en zorgen de supermarkten voor een permanente voorraad pindakaas.
In Neerpelt ligt het percentage Nederlanders op 13 procent. Ze hokken samen in het gehucht Grote Heide, dat op de kaart met het veelzeggende 'Villabos' wordt aangeduid. "Het zijn vooral zeer gegoede Nederlanders die zich daar vestigen", zegt burgemeester Raf Drieskens. "Ze worden aangetrokken door de bosrijke omgeving met ruime percelen waar ze heel grote villa's op bouwen."
Belastingvermijding
Al is het cliché van de superrijke Nederlander die zijn vermogen veilig en voordelig parkeert in een protserig landhuis over de grens verleden tijd. In 2002 ondertekenden België en Nederland het 'dubbel belastingverdrag'. Om 'belastingvermijding', zoals het eufemistisch werd omschreven, tegen te gaan. "De tijd van de grote fiscale voordelen is voorbij, sindsdien kunnen we als gemeente ook een aanvullende personenbelasting heffen op inwoners met de Nederlandse nationaliteit", zegt Drieskens.
Onder andere om die reden ziet Guido Willen, burgemeester van grensgemeente Lanaken, gepensioneerde Nederlanders terug de grens oversteken. "De laatste jaren zien we dat steeds meer Nederlanders uit de middenklasse zich hier vestigen. Ze houden van het groen, van de bescheiden Belgische mentaliteit en van de discipline die hier op school wordt gehandhaafd. Maar vooral van de bouwkavels die in hun ogen erg groot en goedkoop zijn."