Vandaag schrijft opa eens een nieuwjaarsbrief

Mijn liefste kleinkinderen allemaal,

Jullie hebben altijd nieuwjaarsbrieven geschreven voor oma en voor mij. We draaien de wereld een keertje om. Vandaag schrijft opa jullie zijn nieuwjaarsbrief. Zien of ik het nog kan. Het is ook al zo lang geleden.

Natuurlijk krijgen jullie de beste wensen: piekfijne schoolrapporten, luid lachen samen met vriendinnetjes en vriendjes, spelen tot je tong op je knieën hangt, verjaardagspartijtjes, een leuke vakantie, een paar spannende boeken.

Als ik dat zo herlees, denk ik: wat een geluksvogels toch. Ook ik ben zo'n geluksvogel. Mijn vader en mijn moeder hebben twee wereldoorlogen meegemaakt. Ik geen enkele. Jullie geen enkele. Je ziet op tv of in een krant puinhopen in Aleppo en doodsbange mensen die wegvluchten. Dat gebeurt vandaag en het is echt niet zo ver weg. Ook ons land heeft zoiets meegemaakt, honderd jaar terug. Denk niet te vlug, zeg, zo lang geleden! Mijn eigen vader is geboren in een vluchtelingenkamp, in Engeland was dat toen.

Jullie zullen leven in een wereld die niemand zich echt kan voorstellen vandaag. En toch zou opa graag een paar dingen zeggen die jullie misschien kunnen gebruiken. Je doet ermee wat je wilt.

Je hoort weleens dat jullie het slechter zullen hebben dan wij. Dat dat niet anders kan. Er is geen alternatief, zeggen die profeten. Geloof dat nooit. Mensen die zoiets beweren, hebben niet het beste met jullie voor, integendeel. Zij willen grote belangen en groot geld veiligstellen. Maar voor een alternatief zul je wel hard moeten knokken.

Je hoort weleens, als je rijk wordt, heb je dat helemaal aan jezelf te danken. Geloof dat nooit. Als je slaagt, heb je dat voor een flink stuk aan jezelf te danken, tenminste, als je goed werkt op school. Maar je hebt het ook te danken aan een lerares of een meester of misschien aan je oma die je geholpen heeft met wiskunde. En zeker aan onze uitstekende scholen die bijna niets kosten. Er zijn genoeg landen waar alleen rijke kinderen naar goede scholen kunnen gaan omdat die scholen peperduur zijn.

Je hoort weleens dat je die vluchtelingen vooral buiten de grenzen moet houden. Geloof dat nooit. Waar zou jij heenlopen als je huis gebombardeerd wordt? Als wrede mannen je willen onthoofden omdat je volgens hen hun god niet goed aanbidt? En de grens voor je neus op slot gaat?

Je hoort weleens, ach, met de opwarming van de aarde loopt het zo'n vaart niet. Geloof dat nooit. Alle wetenschappelijke gegevens bewijzen dat onze planeet sneller opwarmt dan ooit tevoren. Wij, oma's en opa's, hebben al te luchthartig de waarschuwingen in de wind geslagen.

Ik zou nog veel meer willen zeggen, maar oude opa's moeten niet zeuren. Kinderen ook niet trouwens. 2016 was een somber jaar. 2017 belooft niet veel goeds. Zullen we dan maar stilletjes in een hoekje gaan zitten huilen? Dat helpt niemand vooruit. We moeten aan de slag, dringend, samen, zoals we samen kaart zullen spelen en samen lekkere aardappeltjes zullen bakken.

Een gelukkig nieuwjaar, lieve kleinkinderen.

Opa