Dans wordt aan de deur gezet

Groot ongeloof bij Rosas- choreografe Anne Teresa De Keersmaeker toen ze hoorde dat De Munt haar volledige dansprogrammatie zou schrappen. Om te voldoen aan de opgelegde besparingen, snijdt het operahuis alles weg wat niet tot de corebusiness behoort. "Maar historisch gezien maakt dans deel uit van de opdracht van De Munt", meent De Keersmaeker. "Deze evolutie staat in schril contrast met het belang van Brussel als internationale hoofdstad van de dans."

Dans maakt deel uit van het DNA van De Munt, vindt ook Klara-presentator Mark Janssens. "Onder Gerard Mortier is dans binnenbracht als een essentieel element", zegt hij. "Het is een belangrijke poot geworden. Door die af te zagen, plooit het huis terug op zichzelf. Dat is zonder twijfel een verarming. De verbreding gooide ook de deuren open voor een jonger publiek dat anders nooit een voet in De Munt zou zetten."

Maar raken aan die paradepaardjes, valt op. En dat zou wel eens de bedoeling kunnen zijn. "Het is erg mediageniek om aan die grote namen te raken", zegt De Morgen operarecensent Stefaan Moens. "Misschien hoopt Peter de Caluwe (directeur van De Munt, red.) op die manier reacties uit te lokken. 'Je gaat hen toch niet buitenzetten?' Want laten we eerlijk zijn: het schrappen van een obscure, 19de eeuwse, Franse opera met een regisseur die niemand kent, daar ligt niemand wakker van."

Door openlijk te zeggen dat hij diep in eigen vel moet snijden, maakt de Caluwe dus duidelijk wat het gevolg is van de opgelegde besparingen. En misschien creëert hij zo weer marge voor discussie. Al blijft de vraag of het de man in de straat bezighoudt.

"In dit land is het moeilijk om de publieke opinie voor cultuur te winnen", vreest Klara-presentator Kurt Van Eeghem. "Laat me het woord onderstroom eens in de mond nemen. Van 7 tot 77 overheerst de popcultuur, luistert men nog uitsluitend naar alles met een bas, een drum en Engelstalige tekst. Met af en toe een uitzondering voor Yevgueni, Bart Peeters en Stromae. Luisteren en lezen worden ook niet langer gestimuleerd. Laat staan schrijven en componeren. En dat leidt stilaan tot een afvlakking van alles wat dieper gaat, iets wat zoekend is. Het gevolg is dat mensen het vrolijk aanvaarden wanneer men snijdt in alles wat high-cult is."

Aan de andere kant is het schrappen van dans wel een eenvoudige manier om snel veel geld te besparen. "Het is vaak de eerste reflex in operahuizen", zegt Moens. "Dans, maar ook barok zijn vaak het eerste slachtoffer. Al was er waarschijnlijk weinig andere keuze. De Caluwe is de afgelopen jaren al met de fijne kam door de kosten gegaan. Allicht kon hij niet anders dan deze keer producties te schrappen, om de kwaliteit te bewaren."

Slechte promotie

Zo stelde De Munt dat het niet wil inbinden op de mensen uit eigen huis: het orkest en koor, de decorbouwers en het atelier. Moens: "Men zou bijvoorbeeld kunnen beslissen om voortaan decors in Italië te bestellen. Maar dan valt de controle over de kwaliteit weg. Die kwaliteit is de laatste decennia extreem hoog in dit huis. Daarop inbinden, betekent in tweede klasse gaan spelen."

"Het lijkt me een verschrikkelijk moeilijke denkoefening", vindt ook Van Eeghem. "Je kunt het budget natuurlijk verdelen over meerdere producties, maar hier wordt bewust gekozen voor minder maar even goed. De basis blijft hetzelfde, aan een orkest of koor kun je niet raken. Met minder kun je het niet doen. Natuurlijk is het pijnlijk om geplande producties nu te schrappen. Vaak liggen projecten al jaren op voorhand vast. Voor dirigent X en regisseur Y, voor alle betrokken gezelschappen, is zo'n annulatie een koude douche."

Volgens De Keersmaeker betekent het schrappen zelfs een vertrek uit de hoofdstad. "Door de beslissing van Peter de Caluwe zal er in de toekomst voor Rosas geen (t)huis meer zijn in Brussel", schrijft ze in een reactie. "Is de boodschap dat ik op zoek moet naar een andere plek/stad?"

Terwijl Brussel dans net nodig heeft. "Deze operatie is slechte promotie voor Brussel en haar cultuurleven", vindt Janssens. "De stad Berlijn heeft onlangs nog het budget voor opera en ballet verhoogd. Zij redeneren dat men met een beter cultuuraanbod een nog breder publiek, maar ook toeristen kan bedienen. Ik vind het vreemd dat dit niet kan voor een huis in het centrum van de hoofdstad van Europa."