Valentijn is helemaal passé
Makkelijk praten voor wie een geliefde aan zijn zijde heeft, maar zelfs singles lijken er niet meer om te malen om de dag alleen door te brengen. ‘Vroeger vonden alleenstaanden het niet fijn om alleen te zijn op Valentijnsdag, Kerstmis en Nieuwjaar. Nu alleen nog maar tijdens de eindejaarsperiode’, zegt Rika Ponnet.
“Ik heb de indruk dat Valentijn op zijn retour is”, zegt professor volkskunde Stefaan Top (KU Leuven). “Ik zie het bijvoorbeeld aan de weekbladen en de valentijnsmenu’s. Minder pagina’s in de pers, minder uitgebreide menu’s op restaurant. Er treedt moeheid op. Ik merk het ook bij mijn studenten. Ze willen niet meedoen aan die kitsch.”
Seksuologe en relatiebemiddelaar Rika Ponnet stelt hetzelfde vast. “Onlangs zegde een studie nog dat één op de vijf Belgen Valentijn viert, dat vind ik nog behoorlijk veel”, lacht ze. “Misschien vieren vijftien- à zeventienjarigen het nog wel. Zij zijn gevoeliger voor dit soort dingen. Maar bij een volwassen publiek leeft dit absoluut niet meer. Gelukkig maar. Valentijn is zo overgecommercialiseerd dat het zijn waarde heeft verloren. Emotioneel speelt de dag geen rol meer. Eigenlijk is dat spijtig. Wat is mooier dan een feest van de liefde? We hebben al zo weinig tijd, er is al zo weinig romantiek in ons leven. Op zich heb ik niks tegen Valentijn. Maar ik hoef geen valentijnsbrood bij de bakker en valentijnspaté bij de slager.”
Zelfs single zijn met Valentijn valt velen niet zwaar meer. “Ik werk veel met alleenstaanden, nu toch al zeventien jaar”, zegt Rika Ponnet. “Vroeger hoorde ik wel eens dat ze het niet fijn vonden om op deze dag alleen te zijn. Nu is dat het geval met Kerstmis en Nieuwjaar, maar bijna niet meer met Valentijn.”
Bloemen in de winter
Valentijn is een commerciële bedoening, en dat is ook precies de manier waarop het feest werd geïntroduceerd in onze contreien, weet professor Top. “Wij vieren Valentijnsdag sinds eind de jaren zestig, begin de jaren zeventig”, vertelt hij. “Er was nog wel een tussenstapje in de jaren dertig. Een Fransman die voor de bloemistenfederatie van Parijs werkte, ging in februari naar de States. Hij stelde vast dat de wereld daar op zijn kop stond, dat er ontzettend veel reclame gemaakt werd voor bloemen. Dat wilde hij thuis ook proberen, maar de jaren dertig waren daarvoor niet meteen de beste periode. Als het regent in Parijs, drupt het in Brussel: hier wilden land- en tuinbouwfederaties iets soortgelijks ondernemen, maar ook hun initiatief kwam niet van de grond.”
“In 1946 sprong Fleurop massaal op de valentijnskar”, zegt Top. “In februari bloemen verkopen was in de jaren vijftig verre van vanzelfsprekend. Daarom heeft men een feest ingebouwd. Zo is het succes van Valentijnsdag langzaam gegroeid. Maar ondertussen is er elke maand wel een feest. Als het niet Valentijn is, dan wel Pasen of moederdag. Dat is stilaan te veel van het goede.”
Neemt niet weg dat handelaars nog altijd gouden zaken doen half februari. Unizo en het NSZ meldden dit weekend dat met name wellnesscentra, lingeriezaken, bloemisten en bakkers een mooie omzetstijging noteerden.
Goed nieuws voor ouderwetse romantici: Top en Ponnet zien Valentijnsdag niet helemaal van de kaart verdwijnen. “Mensen kiezen voor alternatieven, voor een minder agressieve commerciële aanpak van de dag”, zegt Top. “Of ze trekken het concept open. Mijn studenten zijn bijvoorbeeld wel gewonnen voor een feest van de vriendschap.” Ponnet: “Als Valentijn in ere wordt hersteld, zal het zijn door een tegenbeweging van versobering. Een kleine, échte attentie waar moeite uit spreekt, daar kun je altijd iemand mee charmeren.”