Prins van België tackelt Bart De Wever

Dinsdagavond, nauwelijks een uur na alweer een overwinning van de Rode Duivels. Vincent Kompany stuurt een opvallend geestige tweet de wereld in. "België is van iedereen, maar vanavond toch vooral van ons!"

Beetje wereldwijze Vlaming weet onmiddellijk op welke uitspraak Kompany hier varieert. "'t Stad is van iedereen", luidde het in Bart De Wevers overwinningsspeech, "maar vanavond toch vooral van ons."

Bijna hetzelfde dus, slechts een woordje verschil. Maar wel een beladen verschil. Plaats het woord 'België' in een speech van een Vlaams-nationalist, en je maakt, heel subtiel en nauwelijks merkbaar, ook een politiek statement.

Is Vincent Kompany, behalve een begenadigd voetballer, ook een briljante copywriter? Dat kan. Zoals het ook zeker niet uit de sluiten valt dat de vondst uit de koker van zijn managementbureau komt. Bonkers heet dat bureau, en het is onder meer gespecialiseerd in 'branding personalities'.

Om maar te zeggen: Vincent Kompany is een merk waar professioneel wordt over nagedacht. Tweets van zijn hand komen allicht niet zomaar uit de lucht vallen. Ze moeten de waarden van het merk Kompany uitstralen.

Voor welke waarden dat merk staat? Jan Callebaut, befaamd marketingspecialist, moet daar niet zo lang over na denken. "Voor mij staat Kompany voor het positieve van een meervoudige culturele achtergrond. Kompany is Brussel, België, maar dan wel in zijn meest positieve gedaante: perfecte tweetaligheid, mensen met elkaar verbinden, in plaats van te polariseren."

Verbindende kracht

Vincent Kompany een als voetballer vermomde belgicist? Nee, zo zegt Kompany zelf. Maar over een mogelijke splitsing van België heeft de kapitein van de nationale ploeg wel een duidelijke mening. "Ik ben geen grote belgicist", vertelde Kompany ooit in Humo. "Maar sommige politici hebben maar één doel: de geschiedenisboekjes halen door ons land te splitsen." Elders in dat interview zegt Kompany dat de politiek vandaag hem wel eens irriteert. "Als je elke dag opnieuw over de splitsing van België hoort praten, en je merkt dat steeds meer vooraanstaande politici daarvoor te vinden zijn, dan vraag je je wel eens af wie je nog vertegenwoordigt als Rode Duivel."

Kompany en co vertegenwoordigen tot nader order België, en zijn dus per definitie - en wellicht vaak ongewild - ook belgicisten. Zeker als ze goed speelt, heeft een nationale ploeg een verbindende kracht. En Kompany wil het land verbinden. Kompany is tegen de splitsing van België, maar draagt die boodschap op een heel subtiele manier uit. Jan Callebaut: "Kompany profileert zich niet tegen het Vlaams-nationalisme, zoals sommige oude unitaristen dat doen. In die val trapt hij niet. Kompany verbindt, wat in dit geval veel slimmer is dan polariseren. Want door te polariseren ga je net het tegenoverstelde doen van wat je wil. Je gaat de boel uit elkaar spelen."

Paradox

Politiek en voetbal, men hoort wel eens zeggen dat het een niets met het ander te maken heeft. De realiteit heeft al vaak het tegendeel bewezen. Na een wedstrijd van El Salvador tegen Honduras brak in 1969 een oorlog tussen de twee landen uit. Nee, België is Honduras niet. Maar de communautaire spanning was - alweer op een geestige manier - wel aanwezig, afgelopen dinsdag in het Koning Boudewijnstadion. "Bart, tonight you're alone" stond op een spandoek te lezen.

Voetbal als een katalysator van nationale of nationalistische gevoelens. "Dat hebben ze in Catalonië bijvoorbeeld goed begrepen", zegt Jan Callebaut. "Hoewel het officieel geen land is, hebben ze wel een nationale ploeg, met Johan Cruyff als bondscoach. Nog altijd dromen ze ervan om net als Schotland of Wales ooit te mogen deelnemen aan het WK of EK."

België wil nog altijd eendrachtig in 2014 naar het Wereldkampioenschap in Brazilië te gaan. De enorme hype rond de nationale ploeg lijkt hier perfect naast het uit de pan swingende succes van het Vlaams-nationalisme te kunnen bestaan. "Een mythische paradox", noemt Callebaut dat, "een paradox waar nog onvoldoende is over nagedacht."

Momenten om wat dieper over die paradox na te denken, komen er mogelijk binnenkort. De Rode Duivels zijn immers goed op weg om zich te plaatsen voor het WK in Brazilië. Een WK dat trouwens van start gaat op een in deze context bijzonder interessante datum. 12 juni 2014. Dat betekent dat het toernooi bijna samenvalt met een ander groot toernooi. Op 8 juni 2014 mogen we opnieuw naar de stembus, dit keer voor de verkiezing die volgens De Wever de moeder aller verkiezingen moet worden. Of die wat bizarre timing een rol kan spelen? "Dat kan zeker", zegt Jan Callebaut. "Maar vandaag voorspellen hoe, en in welke mate, is bijzonder moeilijk."