Daniel Johnston, een robot met veel gevoel

Daniel Johnston is een cultheld pur sang: enkel in kleine kring en in muzikale milieus geldt hij als een lichtend voorbeeld. Opmerkelijk, want Johnston beheerst nauwelijks de gitaar of de piano, zijn stem is wankel tot vals en zijn eerste homerecordings kregen haast groteske titels mee als Songs of Pain en More Songs of Pain. "Maar met zijn teksten boort hij direct in je hart", legde wijlen Kurt Cobain ooit uit. "Ze zijn even simpel als briljant. En eerlijk vooral." Begin jaren negentig ondernam de Nirvana-frontman zelfs een poging om zijn held te lanceren door een T-shirt met een van Johnstons ontwerpen te dragen. Helaas werd alleen het shirt (met de puiloogkikker en het opschrift 'Hi, how are you?') iconisch.

Nadien zou Johnston ook nog gecoverd worden door toppers als Tom Waits, eels of Beck. Thurston Moore van Sonic Youth beweert dan weer "een grenzeloze bewondering te hebben voor de beste én gekste songschrijver van het westelijk halfrond". Pearl Jam stopt al eens een song van Johnston in de eigen set. M. Ward coverde de artiest op zijn beurt al tientallen keren, en nam zelfs drie songs op voor zijn eigen soloplaten. "Omdat je zijn muziek te weinig hoort", legt Ward uit. "Zijn vroegere cassettes zijn legendarisch in mijn ogen. Die puurheid!"

Huilen

Zelfs Jeroen De Pessemier, de dansende zot van The Subs, beleed ooit zijn liefde voor Johnston. "Zijn 'True Love Will Find You in the End' is een van die songs die je als een kind kunnen doen huilen. De song heeft een melige titel, maar bij hem is dat geen pose, wel pure eerlijkheid. Het is als een lijfgeur: als iemand anders die tekst zou zingen, zou het stinken. Maar bij hem ruikt het heerlijk."

Ook de Deense songschrijfster Agnes Obel bekende ons vorig jaar: "Wat zou ik Daniel graag eens ontmoeten. Als je de verhalen over hem moet geloven, zou hij een wereldvreemd, autistisch kind moeten zijn. Maar als ik zijn muziek beluister, hoor ik alleen verwondering en ontroering. Ik heb een lichaamsdeel veil om hem ooit eens live aan het werk te zien."

Obel moet zich dus reppen naar Genk, waar Johnston op het C-Mine festival aantreedt. Daar deelt hij overigens het podium met het Belgische Tommigun. De groep rond Thomas Devos ging eerder al eens op Europese tour met Johnston, en fungeert nu in Amsterdam, Gent en Genk ook als zijn backing band. De relatie tussen beiden bloeide open toen Johnson bij de vorige tour na twee weken samenspelen vroeg aan broer en manager Dick: "Die Thomas lijkt wel een toffe gast. Wat doet die hier eigenlijk?" In Amsterdam kondigde Johnston de groep trouwens aan met "this is Led Zeppelin".

"Met Daniel Johnston spelen is een bevreemdende ervaring", bevestigt De Vos. "Tot op de dag van het concert hebben we geen enkele keer kunnen overleggen, laat staan repeteren met hem. Uiteindelijk hebben we toch twee uur samengezeten voor de show. Tot dan wisten we niet eens welke nummers we moesten brengen. (lacht)"

Toch noemt Devos optreden met zijn muzikale held een fantastische belevenis. "Ik bewonder de frisheid waarmee hij dertig jaar oude songs brengt. Nu, hij moet zijn teksten letterlijk aflezen uit een boek. Uit schrik voor een black-out. Maar dat slechte geheugen hélpt hem dus ook om dat kinderlijke enthousiasme te behouden."

Een groot verschil met de Daniel Johnston in de backstage, zo blijkt: "Hij doet helemaal niéts, tot het zijn beurt is om te performen. Hij zit daar maar wat, nerveus te trillen op een stoel. Het klinkt niet mooi, maar eigenlijk kijk je net naar een robot. Maar wel een robot met veel gevoel."

DRIE ONMISBARE PLATEN

HI, HOW ARE YOU? (1983)
Opgenomen op een krakkemikkige cassetterecorder, enwonderlijk in al z'n primitiviteit.

FEAR YOURSELF (2003)
Mark Linkous van Sparklehorse verleent een warme elegantie aan Johnstons grove charme.

THE LATE GREAT DANIEL JOHNSTON - DISCOVERED COVERED (2004)
Coverplaat met goden als Tom Waits, Flaming Lips en Beck.