'Helft van cafés en restaurants verdwijnt'
Op dit moment telt Vlaanderen 33.992 horecazaken. 'Binnen een paar jaar zal de helft daarvan verdwijnen.' Dat concludeert professor economie Ghislain Houben na de doorlichting van dertig jaarrekeningen van restaurants en cafés.
Op vraag van de krant De Morgen analyseerde professor Houben (Universiteit Hasselt) twee jaarrekeningen van vijftien horecazaken, die van 2008 en van 2011. Die rekeningen zijn publiek raadpleegbaar via de Nationale Bank. Om een zo breed mogelijk beeld te geven, varieert onze selectie van toprestaurants zoals Het Hof van Cleve van Peter Goossens en De Karmeliet van Geert Van Hecke tot kleinere restaurants en cafés.
Het valt Houben op dat de beste en ook duurste restaurants van het land, zoals Het Hof van Cleve en De Karmeliet, niet alleen culinair aan de top staan, ze presteren financieel ook het beste. Toch zijn er te veel horecazaken met een negatief eigen vermogen, vindt hij. Dat betekent dat ze verlies draaien en financieel zeer kwetsbaar zijn. "De meeste onderzochte horecazaken hebben bovendien een te klein startkapitaal. Ze hebben te weinig financiële reserves bij een dalende rendabiliteit."
Aanleiding voor het onderzoek is de zogenaamde black box, die vanaf 1 januari 2014 zijn intrede zal doen in de Belgische cafés en restaurants en die een einde moet maken aan het zwartwerk in de sector. Elke horecazaak die minstens een tiende van zijn omzet uit maaltijden haalt, moet een zwarte doos aan zijn kassa hangen. Het einde van oneerlijke concurrentie volgens de enen, maar volgens Horeca Vlaanderen zal een sociaal bloedbad volgen. In België verdienen ongeveer 100.000 mensen hun brood in de horeca.
Toch is professor Houben niet alleen negatief. Sinds 2008 ziet hij een lichte verbetering in de marges. "Ik denk dat dit grotendeels te danken is aan de btw-verlaging voor voeding. Ik zie die margeverbetering wel niet in de cafés." De sector had in ruil voor die btw-verlaging wel een personeelsuitbreiding beloofd, maar die is nog niet merkbaar in de onderzochte jaarrekeningen.
Professor Houben concludeert dat de horecasector in ons land structureel onrendabel is. "Ik schat dat de helft van de horeca zal verdwijnen, na faillissement, maar ook doordat de zaakvoerder het niet meer ziet zitten en de zaak vrijwillig sluit. In vergelijking met het buitenland heeft ons land te veel cafés en restaurants. Hier moet een schaalvergroting gebeuren, net zoals in onze buurlanden al is gebeurd."