Weten China en EU verschillen te overbruggen?
China heeft beloofd een einde te maken aan de praktijk dat Europese bedrijven die op de Chinese markt willen opereren gedwongen worden hun technologie te delen met een Chinees partnerbedrijf. Ook belooft China oneerlijke staatssubsidies aan te pakken waardoor buitenlandse bedrijven in het nadeel zijn.
De Chinese premier Li Keqiang deed de toezeggingen dinsdag in een gezamenlijke verklaring na de jaarlijkse EU-China top in Brussel. EU-president Donald Tusk verwelkomde de toezeggingen als een doorbraak. “De onderhandelingen waren moeilijk, maar hadden uiteindelijk wel resultaat.”
Europese bedrijven en investeerders klagen al jaren dat zij maar moeilijk toegang krijgen tot de Chinese markt en vaak last hebben van oneerlijke concurrentie. Voor buitenlandse bedrijven komt het er in de praktijk op neer dat zij een joint-venture moeten aangaan met een Chinees bedrijf, waarmee ze dan hun knowhow moeten delen. Volgens China is het voortaan niet nodig een joint-venture aan te gaan. “Beide zijden zijn het erover eens dat er geen sprake mag zijn van gedwongen overdracht van technologie”, staat er in de gezamenlijke slotverklaring.
Vrije markt
Aanvankelijk was er twijfel of de twee partijen het eens zouden kunnen worden op de top, gezien de nieuwe opstelling van Brussel. De Europese Commissie concludeerde eerder dit jaar dat de EU zich assertiever moet opstellen tegenover China als het gaat om de handelspraktijken die het land bezigt. Volgens de Commissie moet de EU China als een rivaal beschouwen en op volledige wederkerigheid staan. Als Chinese bedrijven volop profiteren van de vrije markt in Europa, moet dat omgekeerd ook het geval zijn voor Europese bedrijven.
Dat China nu toch bereid is concessies te doen heeft ongetwijfeld ook te maken met de enorme druk die de Amerikaanse president Trump op Bejing heeft gezet om het land te dwingen zijn handelspraktijken te veranderen. Er zit voor China ook een voordelige kant aan: door het opheffen van de belemmeringen wordt het makkelijker buitenlandse investeerders en bedrijven aan te trekken die voor extra banen zorgen. China beloofde ook meer te doen aan de bescherming van intellectueel eigendom, een ander pijnpunt. Westerse bedrijven klagen al decennia dat hun producten worden nagemaakt in China.
D66-europarlementariër Marietje Schaake noemde de Chinese toezeggingen een “kleine stap in de goede richting”. Maar ze wees er wel op dat “die woorden moeten worden omgezet in daden”.
De Europese Commissie maakt zich ook zorgen over de manier waarop China in enkele EU-landen grote belangen in havens en andere infrastructuur verwerven in het kader van het gigantische Nieuwe Zijderoute-project. Brussel is bang dat Bejing daarmee ook politieke invloed krijgt in die landen. Maar daarover zwijgt de verklaring. Beide partijen beloven juist dat ze hun best zullen doen hun transportnetwerken aan elkaar te koppelen.
Ook over een ander gevoelig onderwerp, de Chinese deelname aan de ontwikkeling van het nieuwe, supersnelle 5G mobiele netwerk, is de verklaring vrij vaag. Sommige landen vrezen dat China via bedrijven als de telecomgigant Huawei toegang zal krijgen tot het communicatieverkeer. Maar er wordt slechts gezegd dat de twee partijen verder zullen overleggen over technische samenwerking tussen hun bedrijven op dit terrein.