'Cypriotische economie is vernield'
Cyprus is gered maar betaalt een zware prijs voor de 10 miljard euro noodsteun die de eurogroep vrijmaakt. Zijn belangrijkste industrie, de bankensector, wordt gedecimeerd. Enkel de kleine spaarder wordt ontzien.
Op een pandjeshuis, vandaag de enige groeisector in Cyprus, vatte iemand gisteren de woede van het eiland samen: 'Dieven' stond op het raam geschreven, in helder rode verf, zo merkte een oplettende Reuterscorrespondent gisteren op. De EU mag dan in de nacht van zondag op maandag Cyprus hebben gered met 10 miljard euro noodsteun, in de hoofdstad Nicosia was nauwelijks iemand dankbaar. Integendeel. De beslissing van zondagnacht, waarbij Cypriotische leiders en hun partners van de eurozone beslisten om spaartegoeden van fortuinlijke Cyprioten leeg te halen of zwaar te belasten, zette enkel maar kwaad bloed. Talrijke ondernemers dreigen over de kop te gaan.
Volgens Michael Pilides, het hoofd van de Cypriotische Werkgeversorganisatie, zal de impact van de maatregelen op de economie 'enorm' zijn. "We weten niet wat er zal gebeuren met het geld in bankrekeningen om salarissen te betalen, of geld dat in bankrekeningen stond om overzeese betalingen uit te voeren."
Manthos Mavrommatis, voormalig voorzitter van de Cypriotische Kamer van Koophandel en eigenaar van een bedrijf dat waterpompen produceert, zegt dat de handel momenteel "met 50 procent is gekrompen". De Franse bank Société Générale voorspelde dat de Cypriotische economie tot 2017 met meer dan 20 procent zal krimpen.
Grote spaarders bij de twee grootste banken van Cyprus worden door de eurogroep keihard in de beurs geraakt. Daaronder bevinden zich ook veel Russen, die naar schatting 20 van de 68 miljard euro aan spaartegoeden op Cypriotische banken bezitten.
De Laiki Bank, de tweede bank van het land, die voor 84 procent in handen was van de overheid, wordt volledig ontbonden. Alle spaartegoeden boven de 100.000 euro (een geschatte 4,2 miljard euro) worden ondergebracht in een 'bad bank' die na terugbetaling van uitstaande schulden wordt ontmanteld. Ook de aandeel- en obligatiehouders zien hun investeringen in rook opgaan. Duizenden Laikiwerknemers staan op straat.
"Dit is de ergste dag uit mijn leven", zei Chris Pavlou, die aftrad als vicevoorzitter van de Laiki Bank, na bijna vier decennia carrière in de bankensector. "De raad van bestuur van de bank geloofde dat de EU nooit een systemische bank kopje-onder zou laten gaan. Pas een week geleden realiseerden we ons dat de EU misschien niet blufte."
Laiki's spaartegoeden kleiner dan 100.000 euro worden overgebracht naar de Bank of Cyprus. De grootste bank blijft bestaan, krijgt een oude noodlening van 9 miljard euro van de ECB die voor Laiki was bestemd, maar moet zich in ruil wel herkapitaliseren door alle tegoeden boven de 100.000 euro te belasten met een eenmalige heffing van ongeveer 30 procent. Dat moet 1,6 miljard euro opbrengen.
Ten slotte gaat de eilandnatie ook op zoek naar nieuwe inkomsten door hogere belastingen en het privatiseren van staatsbedrijven. Vorige week overwoog Cyprus nog een deel van de tegoeden onder de 100.000 euro aan te slaan maar na hevig straatprotest en verzet van andere noodlijdende eurolanden waren die plannen opgeborgen.
Aan het parlement, dat een eerste akkoord verwierp als een 'bankoverval', zal geen goedkeuring meer worden gevraagd omdat hun akkoord van vorige vrijdag om de bankensector te herstructureren als fiat wordt gezien. Maar Cypriotische oppositiepartijen zijn het daar niet mee eens. Zij eisen een referendum over het akkoord. Net zoals in Griekenland in 2011 dreigt ook onenigheid binnen het kabinet - en een vroegtijdige val van de regering.
Voor de volgende verkiezingen wordt nu al gevreesd voor een opstoot van ultranationalisme, een gevaarlijke cocktail op een eiland waarvan de helft bezet wordt door aartsrivaal Turkije. Inwoners van Nicosia kwamen gisteren al massaal studenten en soldaten met Griekse en Cypriotische vlaggen toejuichen die de Griekse onafhankelijkheidsdag vierden. "Cyprus is Grieks", zongen ze. Sommigen droegen ook anti-Europese slogans mee.
"Op deze dag ben ik trots om Griek te zijn maar ik voel me ook vernederd", zei Marios Charalambous, de 56-jarige ex-eigenaar van een drukkerij, die bij het begin van de crisis in 2009 sloot en nu zijn handeltje in importkledij uit China en Bangladesh bedreigd ziet. Charalambous zei dat hij geen enkele klant kreeg sinds de banken vorige week hun deuren sloten. "We zouden niet van Europa mogen afhangen", zei hij. "Ik ben bang wat er zal gebeuren als de banken weer open zullen gaan. Er heerst zo veel woede. Het lijkt alsof we begraven worden in de diepe ondergrond en we nu moeten vechten om de oppervlakte te bereiken."
Recessie
De kleinere Cypriotische banken gaan vandaag weer aan het werk. De Bank of Cyprus opent pas donderdag de deuren. Chaos dreigt. Naast de beperkte bedragen om geld af te halen aan automaten, tot 100 euro bij Laiki gisteren, werd het kapitaalverkeer op last van het Cypriotische parlement voor onbepaalde duur beperkt om te voorkomen dat een bank run ontstaat.
Omdat vrij kapitaalverkeer een van de vier fundamentele Europese vrijheden is benadrukte EU-commissaris voor Financiën Olli Rehn dat die beperking "proportioneel, tijdelijk en niet-discriminerend" moet zijn. Rehn erkende dat de Cypriotische economie zwaar wordt getroffen. "De nabije toekomst zal zeer moeilijk zijn voor het land en zijn volk", zei hij.
Volgens Nicholas Papadopolous, de voorzitter van de commissie Financiën in het Cypriotische parlement, heeft het akkoord daarom geen economische zin. "We stevenen af op een diepe recessie en hoge werkloosheid", zei hij. "Ze hebben onze economie vernield."