'Topoverleg moet agressie tegen politie stoppen, maar of dat iets uithaalt'

Het gaat zo ver, zegt politievakbond NSPV, dat agenten in sommige buurten niemand meer durven controleren. Uit angst voor represailles. "Recent nog op de zuidkermis in Brussel: terwijl agenten een jongeman controleerden na verdachte handelingen vielen drie van zijn vrienden de politiemensen in de rug aan", vertelt NSPV-voorzitter Gert Cockx.

"Met zware kwetsuren tot gevolg. Vroeger was er ook al geweld tegen agenten, maar nu krijg je al agressie in de meest banale situaties. Alleen: lang niet alles wordt geregistreerd of gemeld."

Spreekwoordelijke druppel waren de rellen in Anderlecht, Etterbeek en Vilvoorde begin vorige maand. Banale controles door patrouilles die eindigden in gewelddadige opstootjes, agenten die werden omsingeld, geduwd of zelfs met stenen bekogeld.

De liberale vakbond VSOA diende afgelopen weekend samen met ACV en politievakbond NSPV een nationale stakingsaanzegging in. Ze eisen dat alle betrokken overheden eindelijk werk maken van een globaal plan tegen geweld tegen politieambtenaren. En dat voor 13 september. Zoniet leggen ze het werk neer.

Camera's

"Want er gaat geen dag voorbij of er wordt ergens een politieman in elkaar geklopt, opzettelijk omvergereden, neergeschoten, ...", zegt Vincent Houssin van VSOA.

Minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (cdH) heeft een overleg gepland op 6 september. Zelf zal ze niet aanwezig zijn, beleidsondersteunende diensten van Binnenlandse Zaken en Justitie zullen samenzitten met de vakbonden. Bedoeling is om donderdag een concrete agenda vast te leggen voor verdere debatten op kabinets-niveau.

De stakingsaanzegging dient om druk op de ketel te zetten.

Houssin: "We willen uitzicht op een concreet protocol dat ondertekend wordt door alle korpscheffen. Niet zomaar een draaiboek, dat in de praktijk leidt tot nul resultaat. En afgevaardigden van de kabinetten, politie en magistratuur rond de tafel die de macht hebben om zaken te veranderen. Geen hondjes met een hoed op."

Politievakbond NSPV dringt vooral aan op snellere vervolging door het gerecht. "Men moet sneller dagvaarden, een signaal uitsturen dat agressie tegen agenten niet onbestraft blijft", zegt voorzitter Gert Cockx.

"Want dat is nu vaak het geval: de straffeloosheid werkt het geweld in de hand. Daders weten dat ze vaak geen straf riskeren, dat de gevangenissen vol zitten, dat het enkelbandsysteem achterop hinkt. Dus ze doen maar op."

Onlangs kondigde justitie-minister Annemie Turtelboom (Open VLD) wel al aan dat geweld tegen politiemensen zwaarder bestraft zal worden. "Zo'n strafverzwaring heeft geen ontradend effect. We moeten gewoon korter op de bal spelen."

Alleen: vaak blijft het woord tegen woord. Daarom pleit Cockx voor meer camera's , zoals vaste camera's op interventiewagens. "We moeten natuurlijk rekening houden met de privacywet, het is niet de bedoeling om altijd en overal te filmen. Maar in geval van opstootjes kan het een belangrijk hulpmiddel zijn."

Een idee dat echter op weerstand botst bij de collega's van de VSOA. "Veel kans dat die beelden gewoon gebruikt worden om de agenten te controleren. Beter is meer blauw op straat en goede coaching door oversten die mee op patrouille gaan."

Nog een belangrijk agendapunt waar de bonden zich wel gezamenlijk achter scharen: de begeleiding van aangevallen agenten. Die worden nu te vaak aan hun lot overgelaten, klinkt het. Juridische bijstand als ze een schadevergoeding willen vorderen, een regeling tot compensatie als de dader onvermogend wordt verklaard, maar ook psychologische bijstand. "Agenten, zelfs als ze werkonbekwaam zijn door agressie, moeten zeer lang wachten op hun geld", zegt Houssin.

NSPV pleit ook voor een vermoeden van wettige zelfverdediging als een agent zijn dienstwapen gebruikt. "Dat zou men in de wet moeten opnemen", vindt Cockx.

"Er moet wel een onderzoek komen. Maar het is frustrerend als agenten meteen worden aangehouden en achteraf blijkt dat ze hun wapen gewoon gebruikten omdat ze zelf onder vuur werden genomen", zegt hij. "Anderzijds: als er geweld wordt gemeld door agenten moet er meteen een ploeg ter plaatse komen die de situatie grondig onderzoekt."

Ook agenten zijn niet allemaal vrij van zonden, beseft hij. "Sommige agenten verliezen soms hun geduld en overschrijden de limieten van de wet. Dat kan niet. Er is een beperkt percentage bij de politie dat zichzelf moet evalueren."

Snel-snel

Vraag is of een protocol in de praktijk veel zal veranderen? "Het is inderdaad een complex probleem dat niet snel-snel kan worden opgelost", geeft Cockx toe.

"Maar een duidelijk signaal vanuit justitie is toch niet teveel gevraagd? Repressie alleen is niet het antwoord. De toenemende agressie tegen agenten en andere gezagsdragenden kadert in een groter maatschappelijk fenomeen. Toenemende mondigheid, geweld op TV, werkloosheid: het zijn allemaal factoren die meespelen volgens Cockx. "Ook spijbelen moet worden aangepakt, zodat die jongeren minder op straat hangen."

Op het kabinet van minister Milquet is men "niet onder de indruk van de stakingsaanzegging". "De politie grijpt te vaak naar dat middel om daar nog van onder de indruk te zijn", klinkt het. "Wat niet wil zeggen dat we er geen werk van zullen maken."