Een schim van de messias

Het zijn geen vrolijke kerstdagen voor Aloysius Paulus Maria van Gaal. Na de voortijdige uitschakeling in de Champions League en drie opeenvolgende nederlagen in de competitie mocht zijn team op tweede kerstdag op bezoek bij Stoke City, voor nog maar eens een Match van de Waarheid.

Van Gaal zag er zijn ploeg met twee-nul verliezen. Glans- en kansloos. "Misschien neem ik wel zelf ontslag", bromde Van Gaal na afloop. Verder deed de coach er vooral het zwijgen toe. Even geen zin in praatjes met de pers.

Zeker, een overdreven vriendschappelijke band met de pers is nooit het grootste gebrek van Van Gaal geweest. Maar in de aanloop naar de wedstrijd tegen Stoke had hij het wel erg bont gemaakt. Van Gaal was die persconferentie begonnen met een vraag. Of iemand van het verzamelde journaille misschien de behoefte voelde om zijn excuses aan hem over te maken?

Na een ijzige stilte volgde een donderspeech, uiteraard in dat zo kenmerkende steenkolenengels van hem. Van Gaal had het over het aanhoudende gestook tegen zijn persoon. Dat gestook had onrust veroorzaakt, niet alleen bij de fans, maar ook bij zijn vrouw en kinderen. Na vijf minuten monoloog hield Van Gaal het voor bekeken. "En geniet nog van de wijn en een mince pie."

Sterke persoonlijkheid

Van Gaal zou de gewenste excuses uiteindelijk krijgen, al waren het dan excuses op zijn Brits. "Sorry", kopte The Sun op de voorpagina. "Het spijt ons dat je zes keer op rij niet hebt gewonnen, het spijt ons dat je van de eerste naar de vijfde plaats bent gezakt, het spijt ons dat je uit de Champions League bent gevlogen, het spijt ons dat je de fans tot tranen toe hebt verveeld, het spijt ons dat je 250 miljoen pond hebt geïnvesteerd."

Niets is zeker in de wereld van het voetbal, tenzij misschien dit: tussen Van Gaal en minstens een deel van de Britse pers komt het - kerst of geen kerst - de komende week niet meer goed.

Dit verhaal was nochtans hoopvol begonnen. Louis Van Gaal was in juli 2014 op Old Trafford gearriveerd als de nieuwe messias. Die hoge verwachtingen waren ook gerechtvaardigd. Nadat Van Gaal eerder kampioen was geworden met absolute topclubs als Bayern München en Barcelona, had hij zopas een matig Nederlands elftal naar de derde plaats op het WK in Brazilië geloodst. Manchester United had net een rotseizoen achter de rug, zonder Europees voetbal en met een zeer teleurstellende zevende plek in de eigen competitie.

Goed, Van Gaal had ook een zekere reputatie, maar in die mooie wittebroodsweken was daar niet veel van te merken. En bovendien: wie zegt er dat hij ook echt de hork is waar hij vaak voor wordt versleten? "De media lichten er altijd een bepaald deel van mijn persoonlijkheid uit", vertelde Van Gaal op een van zijn eerste persconferenties. "Autoritair, zegt u? Ik heb alleen maar een sterke persoonlijkheid."

Van Gaal kon de verwachtingen van het begin nooit helemaal waarmaken. In zijn eerste seizoen eindigde zijn ploeg vierde, net genoeg voor een Champions League-ticket. Dat moest veel beter, en dus kreeg de coach een fabelachtig transferbudget te zijner beschikking. Bastian Schweinsteiger kwam naar Man United, net als Memphis Depay en Anthony Martial.

Maar wat niet kwam, was beterschap.

En dus lag Van Gaal al vroeg dit seizoen onder vuur, ook bij een aantal kernspelers. Aanvoerder Wayne Rooney, bijvoorbeeld, over wie uitlekte dat hij het stilaan had gehad met Van Gaals oeverloze videosessies en diens obsessie voor balbezit.

Volgens ex-speler Paul Scholes drilde Van Gaal zijn spelers "briljant" in de kunst van het balbezit en het verdedigen. "Maar het moeilijkste is om een team te leren scoren, om creatief te zijn, om spelers de vrije hand te geven zodat ze zelf oplossingen kunnen vinden." De malaise van United, besloot Scholes, is een gevolg van de filosofie van Van Gaal. "In mijn beleving heeft United geen filosofie nodig. De fans willen aanvallend voetbal zien en goals. Dat is de Manchester United Way.'

Aan topcoaches op zoek naar 'een nieuwe uitdaging' is er geen gebrek. Pep Guardiola, bijvoorbeeld, de Spanjaard die aan het einde van het seizoen stopt bij Bayern München. Of wat gedacht van José Mourinho, ex-Chelsea. Mourinho gaf vorig weekend al te kennen dat hij een club uit de Engelse top vier wel ziet zitten, en dat je "aan sommige banen gewoon niet kunt weerstaan".

Met al die gedachtes in het achterhoofd krijgt Van Gaal vanavond uitgerekend Chelsea op bezoek, de ploeg die sinds het ontslag van Mourinho geleid wordt door Guus Hiddink, zijn landgenoot. Zal die Van Gaal 'het laatste zetje' geven? Volgens de collega's van de Volkskrant wordt het in elk geval "een schitterend toneel, in het mooist denkbare stadion". Als trainer troffen Van Gaal en Hiddink elkaar vijf keer. Eén keer won Van Gaal.