Was het nu de E40? Of de E19?

Mensen die aan een drukke weg wonen, hebben een grotere kans op dementie. Dat zeggen onderzoekers die gedurende elf jaar bijna 2 miljoen mensen volgden in Canada. Hun onderzoek staat gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet.

Bij maar liefst 11 procent van de mensen met dementie die op 50 meter van een drukke weg wonen, zou luchtvervuiling daar voor iets tussen kunnen zitten. De onderzoekers volgden de patiënten van 2001 tot 2012. In die tijd doken 243.611 gevallen van dementie op. Bij drukke banen bleek het risico het grootst, en daarbij bleek het belangrijk hoe dicht de mensen precies woonden.

In vergelijking met mensen die 300 meter van de verkeersader woonden, was het risico op dementie bij zij die op amper 50 meter afstand woonden 7 procent hoger. Wie 50 à 100 meter verwijderd was van de weg, had 4 procent meer risico op dementie. Op een afstand tussen 101 en 200 meter was dat nog 2 procent. Voorbij 200 meter verdween het effect. Bij de analyse hielden de onderzoekers rekening met andere risicofactoren, zoals armoede, obesitas, rookgedrag en opleidingsniveau.

Metaaldeeltjes

Meer onderzoek is nodig om na te gaan of er effectief een oorzakelijk verband bestaat en of dat dan te maken heeft met het lawaai van het verkeer of met de luchtkwaliteit. "Je kunt niet beweren dat je dementie krijgt van aan een drukke weg te wonen", zegt neuroloog Sebastiaan Engelborghs (Universiteit Antwerpen). "Dat is veel te kort door de bocht."

Anderzijds is het niet de eerste keer dat er een verband wordt gelegd tussen luchtvervuiling en dementie, geeft hij toe. "Zo vonden Zweedse wetenschappers eerder fijne metaaldeeltjes in de hersenen van mensen met alzheimer. Bovendien is de Canadese studie de eerste die het verband op grote schaal heeft onderzocht."

Dementie is trouwens niet de enige ziekte waarbij de luchtkwaliteit een impact kan hebben. Ook bij cardiovasculaire aandoeningen speelt die een rol. "Zelfs bij gezonde personen ontstaan er ontstekingsreacties na blootstelling aan luchtverontreiniging", zegt Tim Nawrot, professor milieu-epidemiologie (UHasselt). "Het is dus niet zo dat we het verband tussen luchtkwaliteit en gezondheid niet kunnen verklaren. We hebben zelfs al ontdekt dat de allerkleinste partikels uit de lucht via de neuszenuw rechtstreeks in de hersenen terecht kunnen komen."

Dichtbevolkt

Beide experts zijn het erover eens dat zeker Vlaanderen zich zorgen moet maken. "In Canada zijn de luchtverontreiningsniveaus veel lager dan hier", zegt Nawrot. "En de andere studie waarbij een verband werd gelegd tussen dementie en luchtvervuiling vond plaats in Zweden. Ook daar waren de concentraties lager dan hier."

Vlaanderen is dichtbevolkt en ligt vol drukke wegen. Engelborghs: "Als luchtpollutie echt bijdraagt tot het ontwikkelen van dementie, dan lopen wij hier allemaal een groter risico. Let wel, voorlopig wijzen de statistieken niet uit dat het hier meer voorkomt dan elders in Europa. Maar dat betekent niet dat we niet in actie moeten schieten."