Op naar Mekka met een bandje om de pols
De twee tot drie miljoen moslims die vandaag aan de bedevaart naar Mekka beginnen, dragen dit jaar een elektronisch polsbandje. Het is een van de maatregelen die Saudi-Arabië treft om te voorkomen dat er zoals vorig jaar duizenden pelgrims omkomen wegens verdrukking.
"De kranten hier staan er vol mee", zegt Joost Reintjes, Nederlandse ambassadeur in Riyad. "Advertenties roepen mensen op om niet te dringen, geen opstoppingen te veroorzaken en om geen rommel te maken."
Ondanks de ramp van 2015 is het aantal bedevaartgangers niet teruggelopen. Alleen Iraniërs zullen dit jaar niet deelnemen aan de hadj. Saudi-Arabië is volgens opperste leider Ali Khamenei niet in staat om de bedevaart te organiseren en is het te gevaarlijk voor pelgrims. De Iraanse leider betichtte de Saudi's er maandag zelfs van de bedevaartgangers 'vermoord' te hebben.
Over belangstelling voor de bedevaart had Zakaria Bouhkin (28) van Celebrity Hajj uit Amsterdam niets te klagen. Hij is voor de vijfde keer in Mekka en neemt samen met vier begeleiders tweehonderd pelgrims onder zijn hoede. "Angst leeft niet in de groep, iedereen is enthousiast en we kunnen niet wachten tot de hadj begint."
Door de elektronische polsbandjes kunnen de autoriteiten ingrijpen als de beweging van de menigte pelgrims onbeheersbaar dreigt te worden. "Zo kunnen ze zien of er te veel mensen op één plek zijn", zegt Reintjes. "Grote billboards waarschuwen de mensen voor drukte."
De hadj leidt naar de heiligste plaatsen van de islam en verloopt volgens een strakke planning om de enorme mensenmassa te kunnen verwerken. Duizenden mensen zijn ingezet om zeker te zijn dat de pelgrims zich aan de vastgelegde schema's voor de rituelen houden.
Duivel stenigen
Vooral de route naar Jaramat, waar de symbolische steniging van de duivel plaatsvindt, is voorzien van elektronische bewaking en poorten. Niet alle pelgrims zullen tegelijkertijd doorgelaten worden en ze hebben minder tijd om hun stenen en schoenen naar de zuilen te gooien die de duivel verbeelden. Via cameratoezicht houden de Saudische autoriteiten de mensenmassa in de gaten. Bedevaartgangers worden bij checkpoints gecontroleerd of ze in het bezit zijn van een pelgrimpas.
Aanslagen voorkomen
De maatregelen zijn ook getroffen om terroristische aanslagen te voorkomen. In juli blies een zelfmoordterrorist zichzelf op in Medina, de tweede heilige stad van het land. Reizigers worden erop gewezen dat er voor westerlingen een verhoogd risico is om slachtoffer te worden van geweld en aanslagen.
Toch zitten al die zorgen over veiligheid pelgrims niet in de weg, zegt Hamid Taoufik (66), die Mekka vijftien keer als hadjbegeleider bezocht. "Niets kan een gelovige tegenhouden om daarnaartoe te gaan, behalve een slechte gezondheid of gebrek aan geld", zegt de man. "Niemand weet wanneer je dood gaat, alleen God weet dat. Daar gaat de reiziger van uit. Maar natuurlijk proberen we voor veiligheid te zorgen."
De hadj-reisbureaus sturen ervaren begeleiders naar Mekka, zij krijgen vooraf voorlichting van over veiligheidsmaatregelen. "De hadj is altijd tot in de puntjes verzorgd, de polsbandjes zijn er dit jaar aan toegevoegd", zegt Bouhkin.
Al in mei kondigde Teheran aan dat er geen Iraniërs naar de hadj zullen gaan dit jaar. Vorig jaar kwamen zeker 460 Iraanse pelgrims om het leven toen ze in de menigte onder de voet werden gelopen. Afgelopen januari verslechterde de relatie tussen de twee landen verder toen Riyad een belangrijke sjiitische geestelijke executeerde. Boze Iraniërs bestormden de Saudische ambassade in Teheran, waarop Saudi-Arabië besloot de diplomatieke banden te verbreken. Soennitisch Saudi-Arabië en sjiitisch Iran zien elkaar als politieke en religieuze rivalen. Ze verwijten elkaar geen echte moslims te zijn.