Spanje stuurt opnieuw aan op confrontatie met Catalonië
Het Spaanse Grondwettelijk Hof verbiedt het Catalaanse parlement om maandag samen te komen. Het is echter twijfelachtig dat de Catalanen hun onafhankelijkheidseis zullen opbergen. 'Het zal opnieuw tot een confrontatie komen, vrees ik.'
Het blijft hard tegen hard gaan in Catalonië. Nadat de Spaanse politie vorig weekend bij het referendum met harde hand optrad tegen de Catalaanse separatisten, probeert het Grondwettelijk Hof nu te verhinderen dat het Catalaanse parlement volgende week de onafhankelijkheid uitroept.
Maandag staat een plenair debat op de agenda naar aanleiding van het referendum van afgelopen zondag. Minister-president Carles Puigdemont liet eerder deze week al verstaan dat het parlement dan wellicht de Catalaanse afscheiding van Spanje zal uitroepen.
De Catalaanse socialisten (PSC), heftige tegenstanders van de onafhankelijkheid, stapten naar het Grondwettelijk Hof om het debat tegen te houden. Het Hof volgde hun argumentatie dat, als het parlement inderdaad de onafhankelijkheid uitroept, de Spaanse grondwet geschonden wordt.
De beslissing van het Hof doet de wenkbrauwen fronsen. Kan een rechtbank verbieden dat een parlement samenkomt? Wat met de scheiding der machten? Over een zaak is iedereen het eens: dit is ongezien, en in België zou dit ook niet kunnen. "Het Belgische Grondwettelijk Hof heeft zeer duidelijke bevoegdheden, die ook zeer duidelijk begrensd zijn: het Hof kan wetgeving vernietigen, maar geen parlement verbieden om samen te komen", legt Toon Moonen, grondwetspecialist aan de UGent, uit.
De bevoegdheden van een Grondwettelijk Hof verschillen echter van land tot land, en het Spaanse Hof heeft meer macht. "Er is wel degelijk een rechtsbasis voor deze Spaanse beslissing", zegt Jan Wouters, professor internationaal recht aan de KU Leuven. "Een artikel in de Spaanse grondwet laat het Hof in hoogdringende en uitzonderlijke omstandigheden toe om dergelijke maatregelen te nemen. En dat is hier het geval, want de Spaanse grondwet is in het gedrang."
Vraag is welke gevolgen dit nu heeft. Enkele weken geleden verbood hetzelfde hof het onafhankelijkheidsreferendum, maar de Catalaanse autoriteiten negeerden dat verbod en het referendum vond toch plaats.
Ongerust
De Catalaanse regering heeft nog niet gereageerd op het nieuwe verbod, maar de kans lijkt klein dat ze zich dit keer wel zal laten tegenhouden. "Dit voedt alleen maar de afkeer ten opzichte van Madrid", zegt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent). "Hier los je niets mee op. Zo versterk je de polarisering."
Afgelopen weekend trad de Spaanse politie, de Guardia Civil, hardhandig op tegen de separatisten. Zo'n scenario behoort de komende dagen opnieuw tot de mogelijkheden. "Ik ben zeer ongerust voor maandag. Ik vrees dat het opnieuw tot een confrontatie zal komen", zegt Wouters. Hij wijst erop dat het tegenkamp, de Catalanen die tegen onafhankelijkheid zijn, zondag in manifestaties over het hele land al massaal op straat zullen komen. "Zij hielden zich tot nu toe stil, maar dat is aan het keren."
Volgens Vos en Wouters is de Spaanse regering volop bezig met artikel 155 op te starten. Daardoor kan premier Rajoy de Catalaanse regering uit haar bevoegdheden ontzetten en zelf de macht overnemen. "Mogelijk zullen er dan ook een aantal sleutelactoren, zoals Puigdemont, worden gearresteerd."