Investeerders wantrouwig tegenover Zuid-Afrikaanse positieve discriminatie
Een uitgelekt plan van de Zuid-Afrikaanse regering om binnen tien jaar 51 procent van de mijnbouwbedrijven in zwarte handen te geven, zorgt voor een vrije val van de aandelenkoersen. Zwarte bedrijfsleiders beschuldigen hun blanke collega's van paniekvoetbal.
Brussel / Johannesburg
Eigen berichtgeving
Koen Vidal
Afgelopen vrijdag lekte in een Zuid-Afrikaanse krant een discussienota uit waarin stond dat de regering van president Thabo Mbeki ervoor wil zorgen dat 51 procent van de mijnbouwbelangen in handen komt van zwarte bedrijfsleiders. Dit idee past in de zogenaamde black empowerment-strategie van Mbeki die er via allerlei maatregelen van positieve discriminatie voor moet zorgen dat de gevolgen van het apartheidsregime niet enkel in de politiek maar ook in de economie worden weggewerkt.
De mijnontginningsindustrie is goed voor een derde van de Zuid-Afrikaanse export en biedt werk aan een half miljoen mensen. Het bekend raken van de discussienota zorgde voor paniek op de nationale en internationale beurzen. De in Londen genoteerde AngloGold-aandelen duikelden met 11 procent. Op de Zuid-Afrikaanse beurs boekten bedrijven als AngloPlat, Gold Fields en Harmony een verlies dat varieerde van 3 tot meer dan 5 procent.
Sommige beursanalisten vergeleken de plannen van Mbeki met de onteigeningscampagne van de Zimbabwaanse president Robert Mugabe. "Het vertrouwen zal pas hersteld worden als de regering haar waanzinnige plannen intrekt." In totaal zorgde het plan van Mbeki voor een verlies op de Zuid-Afrikaanse beurs van 50 miljard euro.
Anglo American, moederbedrijf van AngloGold, zegt in een persmededeling dat sommige aspecten van de discussienota niet realistisch en onaanvaardbaar zijn. "Wat niet betekent dat wij tegen een versterkte aanwezigheid van de zwarte bevolking in de economie zijn." De mijnbouwgigant herinnert aan de verkoop van zeven verlieslatende mijnen aan de succesvolle zwarte zakenman Patrice Motsepe, voorzitter van African Rainbow Minerals.
Mike Schussler, een bekende Zuid-Afrikaanse beursanalist, zegt dat een overhaaste black empowerment van de Zuid-Afrikaanse economie investeerders zal afschrikken. Zelfs binnen tien jaar zullen er volgens Schussler nog niet genoeg zwarte investeerders zijn om de mijnbouwbedrijven te beheren.
De meest vernietigende kritiek kwam van het financiële weekblad Business Day. "Hoe moet onze maatschappij en onze economie op zo'n lichtzinnig voorstel reageren? Black empowerment heeft geen enkele zin, noch in de mijnbouwindustrie noch in de sector van de feesthoedjes. Het zal de zwarte onderklasse niet minder arm maken dan ze nu is."
De jongste dagen ontstond er in het debat over Mbeki's discussienota een raciale kloof in het bedrijfsleven. Zwarte investeerders laken het paniekvoetbal van hun blanke collega's en de grillen van investeerders. "Er is geen sprake van een definitief plan, dus waarom zouden we in paniek raken", zegt Bridgette Radebe van SA Mining Development Association, een conglomeraat van zwarte bedrijven. "Dit is enkel een levendige start van een belangrijk debat over de toekomst van onze mijnindustrie."
'Black Empowerment heeft geen enkele zin, noch in de mijnbouwindustrie noch in de sector van de feesthoedjes'