'Rimpeldagen houden loopbaan draaglijk'
Dat de Witte Woede vandaag Brussel overspoelt, heeft ook te maken met de afbouw van de zogenaamde rimpeldagen. Dat zijn de extra compensatiedagen die oudere werknemers in de zorgsector na hun 45ste krijgen. Maar hoeft ook administratief personeel met een 9 to 5-job tot 36 verlofdagen per jaar extra te krijgen?
Oudere werknemers in de zorg hebben recht op rimpeldagen. Vanaf 45 jaar gaat het om een extra vakantiedag per maand. Vanaf 50 jaar komt daar een tweede dag bij en vanaf 55 een derde. 55-plussers kunnen dus rekenen op 36 extra verlofdagen per jaar.
Het hele systeem werd ingevoerd in 2000, om ervoor te zorgen dat ook de oudere personeelsleden aan boord bleven en het volhielden tot het pensioen. Maar de federale regering heeft nu beslist om die verlofdagen af te bouwen. De extra rimpeldag per maand vanaf 45 jaar wordt afgeschaft. Pas op 50 en 55 komt er een extra dag bij. En voor niet-zorgpersoneel in de sector wordt zelfs alles geschrapt.Al benadrukt minister van Volkgezondheid Maggie De Block (Open Vld) wel dat er nog niks beslist is. "Alles moet nog onderhandeld worden."
De zorgverleners en vakbonden zijn sowieso not amused. Jonge zorgverleners zullen het over hun hele carrière met 60 verlofdagen minder moeten doen. "Terwijl ze inmiddels wel langer aan de slag moeten blijven", benadrukt Mark Selleslach van het christelijke LBC-NVK. "Die extra dagen moesten de hele loopbaan draaglijk houden."
Royaal
Anderzijds, niemand ontkent dat de rimpeldagen royaal zijn. Nu de regering verder de knip op het hele budget moet zetten, is het wellicht niet onlogisch dat deze vakantiedagen in het vizier komen. Net zomin het vreemd lijkt dat administratieve of logistieke diensten extra moeten inleveren. Moeten ook boekhouders of secretaresses met een 9 to 5-job tot 36 dagen per jaar extra krijgen?
Toen de rimpeldagen werden ingevoerd, was er dan ook kritiek. Zoveel extra verlof, op een zucht van het pensioen: is dat wel nodig? "Toen kon je nog op je 57ste op brugpensioen", zegt professor Jozef Pacolet (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving HIVA, KU Leuven). "En de feitelijke pensioenleeftijd lag al niet veel hoger." Vandaag liggen de kaarten anders: werken moet officieel tot je 67ste en de voorwaarden voor brugpensioen zijn fors verstrengd.
Pacolet: "Ik ben altijd voorstander geweest voor arbeidsduurvermindering voor oudere werknemers. Maar ik was ook voorstander van het optrekken van het brugpensioen en wettelijk pensioen. Nu dat erdoor is, bouwen ze die extra verlofdagen af."
Dat die extra verlofdag vanaf 45 jaar sneuvelt, vindt Pacolet niet zo onlogisch. "Dat is relatief jong", vindt hij. "Maar eigenlijk was een verschuiving veel logischer geweest. Een extra dag vanaf 50, vanaf 55 en vervolgens ook vanaf 60. Zeker als je weet dat we tot ons 67ste moeten werken. Tit for tat, heet dat. Langer werken, betekent ook extra compensaties."
Bovendien houden thema's zoals 'werkbaar werk' en 'combinatie werk-gezin' niet alleen de oudere werknemers bezig. Ook de jongere generatie schreeuwt om extra ademruimte, zo getuigen de recentste cijfers over burn-outs. "Iedereen is vragende partij", zet Pacolet. "Maar is the sky the limit? Tuurlijk niet. Je kunt niet alles hebben en zeker niet onmiddellijk. Maar ik ben er absoluut voorstander van om die arbeidsduurvermindering voor oudere werknemers uit te breiden naar andere sectoren."
Andere kritiek op het hele systeem houdt volgens Pacolet weinig steek. Zo zouden de extra verlofdagen voor de oudere zorgverleners ervoor zorgen dat de jongeren extra uren moeten draaien en uitgeblust raken. "In het hele systeem is een financiering voorzien om dat op te vangen. Mensen kunnen misschien die indruk hebben, maar we mogen dat niet overschatten. Onderzoek van ons heeft uitgewezen dat door die rimpeldagen amper 2,6 procent van het totale werkvolume verdampt. Als daarmee mensen ook langer aan de slag blijven - en dat is toch de ambitie - dan is dat verwaarloosbaar."
Communautair
De hele discussie heeft ook communautaire gevolgen. De besparingen van de federale regering zullen in de praktijk vooral ziekenhuispersoneel treffen. Wie in een rusthuis of jeugdinstelling werkt, wordt door Vlaanderen betaald en kan dus nog steeds rekenen op die rimpeldagen.
Bij N-VA zien ze dat liever anders. "We mogen niet blind zijn voor de neveneffecten van die rimpeldagen", zegt Vlaams Parlementslid Lorin Parys (N-VA) in De Tijd. Niet dat Vlaanderen volgens hem exact dezelfde hakbijl moet hanteren, maar hervormingen dringen zich volgens hem wel op.
Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) laat via zijn woordvoerder weten dat hij dit voorlopig niet van plan is.