Franse rijkentaks terug naar af

Hoewel steracteur Gérard Depardieu er naar eigen zeggen zijn vlucht naar België niet voor zal laten, zal menige rijke Fransman vanavond klinken op het oudejaarsdebacle van president Hollande. Zaterdag immers haalde de Grondwettelijke Raad een streep door de meest symbolische maatregel van diens linkse regering, de belastingverhoging tot 75 procent voor inkomens van meer dan 1 miljoen euro per jaar.

De Conseil Constitutionnel, het hoogste rechtsorgaan van de Republiek en een college waar intussen ook oud-president Sarkozy zitting in heeft, zegt dat premier Jean-Marc Ayrault en diens ministers over één nacht ijs gingen toen ze hun besluit afwerkten. De belastingverhoging blijkt dan ook alleen op fysieke personen te slaan, niet op huishoudens.

Amateurisme

Gevolg: het heilige gelijkheidsbeginsel is geschonden. Want stel dat mijnheer A en mevrouw B, woonachtig onder hetzelfde dak, elk 900.000 euro inkomsten aangeven, dan ontsnappen ze aan de omstreden heffing. Als mijnheer A echter 1 miljoen of meer opgeeft en mevrouw B helemaal niets, dan vloeit 75 procent van al wat hij boven die som verdient naar de schatkist terug. Had de regering correct werk afgeleverd, dan had ze die situatie voorzien, geeft de raad te kennen.

Voor de rechtse oppositie, die moeizaam opkrabbelt van haar desastreus uitgepakte voorzittersverkiezing, is de blaam aan het adres van de socialisten een godsgeschenk. Zo nam voormalig premier François Fillon de kans te baat om van de regering nogmaals te eisen dat ze haar 'fiscale wapenstok' zou opbergen. Fillons aartsrivaal François Copé riep president Hollande op "lessen te trekken uit zijn mislukking en een andere politiek te voeren". Her en der viel het woord amateurisme te horen en het leedvermaak was niet van de lucht.

Nochtans: zó blij moet de centrumrechtse UMP volgens de meerderheid ook weer niet zijn. Hoewel de regering de heffing niet meer kan toepassen op de inkomens van 2012, is ze vastbesloten haar huiswerk ten spoedigste over te doen.

"We geven niet op", reageerde minister van Economische Zaken Pierre Moscovici. Volgens Moscovici keurde de raad zijn belastingwet voor 98 procent goed en blijven andere maatregelen gewoon geldig. Noch met de vermogensbelasting noch met de fiscale correctie op de verhouding tussen de inkomsten uit arbeid en die uit kapitaal heeft de Conseil een probleem, aldus de minister in Le Journal du Dimanche.

Bovendien: de beslissing om de rijkste Fransen een voorlopige extra belasting op te leggen in tijden van crisis - want daar gaat het om - heeft meer symbolisch en politiek effect dan dat ze de staatskas aanzuivert. Op een begroting van 300 miljard euro loopt de regering naar schatting 500 miljoen euro mis. Geen habbekrats, maar al bij al geen drama, zo luidt het.

"De grote lijnen van het budgettaire evenwicht blijven bewaard en ons voornemen om de openbare financiën weer op orde te krijgen is intact", zegt premier Ayrault.

Nieuwjaarswensen

Het neemt niet weg dat de episode het sowieso al weinig rooskleurige beeld van het socialistische beleid verder aantast. De 75 procentnorm was een speerpunt van Hollandes kiescampagne en een flink deel van zijn politieke communicatie draaide daaromheen. Hollande en zijn team slaagden er ook niet in de revolte van de rijken af te blokken: de verhuizing van Depardieu, volgens sommigen het topje van de ijsberg, haalde de hele wereldpers, zaterdag nog de voorpagina van de International Herald Tribune. In Le Parisien liet de acteur gisteren optekenen dat hij zijn plannen niet verandert.

Bovendien blijft de Franse werkloosheid maand na maand stijgen. Het gouvernementele optimisme over een groei met 0,8 procent in 2013 oogt dan ook misplaatst. De OESO, het Internationaal Monetair Fonds en tal van privé-instanties spreken heel andere taal.

Vanavond richt François Hollande op tv zijn nieuwjaarswensen tot de natie. Miljoenen Fransen vragen zich af hoe hij zijn beleid daar zal verdedigen.