Waar moest Jonathan Jacob dan wel naartoe?
Tot twee keer toe weigerde het psychiatrisch centrum van de broeders alexianen in Boechout Jonathan Jacob op te nemen. Wie de jongeman dan wel had moeten opvangen, daarover zijn de meningen verdeeld. 'Wel is duidelijk dat hij te agressief was voor de psychiatrie.'
Als Jonathan Jacob (26) op 6 januari in 2010, onder invloed van amfetamines, fel uithaalt wanneer hij voor de isoleerruimte staat, weigert het psychiatrisch centrum hem op te nemen wegens onhandelbaar en een gevaar voor de omgeving. Er is discussie of zo'n weigering wel wettelijk kan maar ook een andere vraag dringt zich op: als de jongeman daar niet op zijn plaats was, waar moest hij dan wel naartoe?
Op de spoedafdeling van een algemeen ziekenhuis, meent Joris Vandenberghe, psychiater in het Leuvense Gasthuisberg. "Daar hadden ze de man gecontroleerd in slaap kunnen brengen en hem verder kunnen monitoren. Die medische opvolging was nodig, want hij had een acute intoxicatie. Hem eerst naar de spoed brengen, en pas dan evalueren of een gedwongen opname aan de orde was: dat was een kans geweest om deze tragedie te vermijden."
In een gesloten afdeling was Jacob niet op zijn plaats, oordeelt Vandenberghe. "Psychiatrische centra kunnen met een zekere mate van agressie omgaan, maar dit was een uitzonderlijk geval. De man was uitgesproken agressief. Hem in de isoleerkamer vasthouden, was geen oplossing. Want ook daar heeft de patiënt zorgen nodig, en het was absoluut niet veilig geweest voor de verpleegkundigen om bij de man binnen te gaan. De psychotische symptomen maakten hem bovendien onvoorspelbaar: eerst was hij rustig, maar enkele tellen later ontplofte hij. Wat zou er dan vijf minuten later niet gebeurd zijn in de isoleerruimte?"
Jacob opnemen in de psychiatrie was een "onverantwoord risico", meent Raf De Rycke, gedelegeerd bestuurder van de Broeders van Liefde. "Hij was sterk gedragsgestoord en vertoonde ontsnappingsdrang. We konden hem geen kalmeerspuit toedienen, want wisten niet welke toxische stoffen hij in zijn bloed had. Het is onze wettelijke plicht om het bevelschrift van de procureur te respecteren, maar deze gedwongen opname kon niet doorgaan, omdat de minimale veiligheidsvoorwaarden niet waren vervuld. Dit was geen schuldig verzuim. Dit was een taak voor de ordehandhaving, niet voor de geestelijke gezondheidszorg."
Volgens De Rycke was het de eerste keer dat een gedwongen opname om die reden geweigerd werd. De politieagenten hadden Jacob onder deskundige begeleiding tot rust moeten laten komen, vindt hij, in een gepaste setting. Al is dat voor hem niet synoniem met de spoeddienst. "Ook daar zou de man onhandelbaar zijn geweest. De medische urgentieteams hebben ook niet altijd ervaring met psychiatrische patiënten."
De betrokken ziekenhuisdirecteur en psychiater werden doorverwezen naar de correctionele rechtbank, maar hebben intussen beroep aangetekend.