Brengt de Scherf Londen geluk?

Je zal het altijd zien. Verrijst in Europa een opmerkelijk en radicaal modern bouwwerk, dan klinkt boegeroep. Buren, erfgoedverenigingen, politici: één strijd tegen die verfoeilijke starchitectuur. Ook bij The Shard ('de Scherf'), gebouwd op het London Bridge Station in de wijk Southwark, was het van dattum. Prins Charles, notoir tegenstander van moderne architectuur, had het over "dat gigantische zoutvat". Anderen zagen er een monument voor het Grote Geld in.

Nee, dat het kapitaal - 2,3 miljard euro, de renovatie van het station inbegrepen - grotendeels uit de diepe zakken van investeerders uit Golfstaat Qatar kwam, hielp de beeldvorming rond Renzo Piano's enorme glazen piramide aan de zuidelijke oever van de Thames niet bepaald vooruit. De gigantische afmeting en duizelingwekkende cijfers erachter evenmin. The Shard is 310 meter hoog, telt 87 verdiepingen, bestaat uit 11.000 glazen panelen en bevat 11.836 ton staal en 52.000 kubieke meter beton. Het kan niet anders of daar hangt een record aan vast, en inderdaad: Piano mag zich de architect van het hoogste gebouw van de Europese Unie noemen.

'Geen priapisme'

Nogal wat tegenstanders zien The Shard daarom als een enorme opgestoken middelvinger naar al wie wil geloven dat de tijd van steeds hogere wolkenkrabbers en spektakelarchitectuur voorbij is. Dat is echter niet het verhaal dat architect Renzo Piano (74), die beroemd werd als mede-architect van het Centre Pompidou in Parijs, wilde vertellen. "Dit gebouw is niet gemaakt met de intentie agressief of machtig te zijn", zei hij in een interview met de Britse krant The Guardian. "Het gaat niet om priapisme. Het viert net een kentering in het denken, huldigt de idee dat de groei van een stad niet draait om het bouwen in de periferie. Londen is een van de eerste steden die voor zichzelf beslist heeft dat zij een duidelijke fysieke grens heeft en dat als zij wil groeien, dat van binnenuit zal moeten. Ik ben geen pleitbezorger van hoge gebouwen, ik pleit voor de intensifiëring van een stad van binnenuit." In een andere Britse krant, The Independent, klonk het prozaïscher: "We wilden absoluut geen typische wolkenkrabber bouwen, geen grote, Amerikaanse frigo."

Lees: The Shard is geen relikwie uit het einde van het vorige millennium, maar omarmt de 21ste eeuw. Het is geen aftandse wolkenkrabber, maar een "verticale stad", een "spiegel van Londen". Zo combineert het gebouw verschillende functies. Het herbergt een hotel en restaurants, maar ook kantoren en appartementen - kortom: een kleine stad in één gebouw geperst. Achtduizend mensen kunnen er wonen, werken, eten of logeren. "Een stad met zoveel inwoners zou vijf keer meer energie gebruiken", benadrukte Piano in The Independent.

Katalysator

Dat het nu ook opengaat voor het grote publiek, is een tweede cruciale argument. The Shard is van en voor Londen, ook al moet de bezoeker 24,95 pond (30 euro) betalen voor een bezoekersticket, dat toegang verschaft tot de twee uitzichtplatformen waarop je bij helder weer 65 kilometer ver rond de stad kunt kijken. Wordt The Shard Londens Eiffeltoren? De verwachtingen zijn alvast hooggespannen. Twee miljoen bezoekers per jaar: dat is de ambitie.

De breuk met andere Londense gebouwen is ook niet zo groot als tegenstanders willen laten geloven. Het gebouw zou het zicht op de gekoesterde St Paul's Cathedral vanop Parliament Hill verpesten, maar met een beetje goede wil herken je in The Shard net een 21ste-eeuwse kerktoren die net als zijn voorgangers uit vervlogen tijden naar de hemel reikt - en daar alleen net iets beter in slaagt. Is The Shard "een glasscherf door het historische hart van Londen", zoals de erfgoedvereniging English Heritage poneerde? Dat argument snijdt volgens Steve Rose van The Guardian geen hout. "Londen is als stad geen historisch juweel als Venetië of Parijs. Zij is in het wilde weg gegroeid, werd getroffen door oorlog en brand en heeft haar eigen geschiedenis constant overschreven."

The Shard moet nu volwaardig deel gaan worden van die zichzelf telkens heruitvindende geschiedenis. Die zal uitmaken of het gebouw de grijze stationsbuurt waarin het staat, weet te transformeren en een katalysator wordt voor stedelijke vernieuwing. Of het de verschrikkelijke transportervaring die het London Bridge Station vroeger bood, doet vergeten en een icoon wordt van de dynamische stad die Londen is. The proof of the pudding is in the eating, ook voor een 310 meter hoge wolkenkrabber.

www.the-shard.com