Kinderen verwennen is even erg als ze verwaarlozen
U verafgoodt uw kind, weigert het bijna niets of staat slaafs uw vrije tijd af om het te behagen? Dan verwent u uw kind niet alleen, u verwaarloost het ook. Volgens de Nederlandse gedragsspecialist Willem de Jong brengt u zo de gezonde ontwikkeling van uw kind in gevaar.
Eerst even geruststellen. Er is niets mis met wat verwennerij. Het is een mooie manier om je kind te tonen dat je het waardeert. Alleen dreigt de balans tegenwoordig om te slaan in 'problematische verwennerij'. Zo'n 5 procent van de Nederlandse kinderen wordt al te veel in de watten gelegd. Zo concludeert De Jong op basis van gesprekken met leerkrachten. "Ik krijg nu veel commentaar dat die inschatting zelfs te laag is", zegt de directeur van gedrag.nu, een organisatie die leraars helpt om te gaan met lastige leerlingen.
Hoe u weet of uw kind in hetzelfde schuitje zit? Als het geen kans krijgt om gefrustreerd te geraken. Of het bij een eventuele weigering niet gewoon tegenstribbelt, maar chanteert of hysterisch doet tot de omgeving er last van heeft. "Jammer genoeg lezen mensen die hun kind te veel verwennen die signalen niet juist", vertelt pedagoog Hans Van Crombrugge van het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen. "Zij denken dan zeker dat ze hun kind tekort doen en sussen hun schuldgevoel opnieuw met verwennerij."
Wie even rekent en merkt dat er op zulke momenten heus niet zoveel geld naar de kinderen vloeit, gaat niet vrijuit. Verwennen is niet uitsluitend een rijkeluisprobleem. Ook overdadig veel tijd met je kroost spenderen, is naar De Jongs mening problematisch. Hij herinnert zich het voorbeeld van een vader die slaaf werd van zijn (pseudo)getalenteerd kind en het enkele keren per jaar naar Oostenrijk begeleidde om er te leren skiën.
"Hoewel we denken van niet, hadden we nooit eerder zoveel tijd als nu", bevestigt Van Crombrugge. "Omdat we onze kinderen dus zowel materieel als op vlak van tijdsbesteding zoveel kunnen bieden, hebben ouders sneller het gevoel dat ze hun kinderen iets misgunnen als ze niet aan toegeven."
Durven weigeren
De reinste verwaarlozing, vindt De Jong en daar wordt hij in bijgetreden. Wie zijn kinderen te veel verwent, geeft ze namelijk niet wat ze nodig hebben. "Verwende kinderen leren nooit geduld opbrengen of omgaan met tegenslag. Dat is een voorbeeld van inadequate zorg", weet kinderpsychologe Klaar Hammenecker. "Het verontrust me dat ouders almaar minder durven te weigeren. Misschien om te vermijden dat er een barst komt in het perfecte plaatje dat ze de maatschappij willen voorschotelen."
Maar het is niet omdat je de kinderen kortstondig blij maakt dat ze ook gelukkig worden. Integendeel. Wie niet gewend is aan een nee functioneert moeilijk in een werkomgeving waar een hiërarchie heerst. Ook relaties aanknopen wordt lastig als je gewend bent dat iedereen je slaafs dient. Studies tonen volgens Hammenecker dan ook dat problematisch verwende kinderen later sociopathisch of psychopatisch gedrag kunnen vertonen.
"Daarom is het een plicht om in te grijpen, net zoals bij andere vormen van verwaarlozing", reageert De Jong. "Ouders moeten soms een stapje terug zetten en tijd nemen om hun kind echt op te voeden. Nu doen ze gewoon wat hun ouders deden, lezen nog een tijdschrift over opvoeden en rotzooien verder maar wat aan. Terwijl ze paal en perk moeten stellen aan de eisen van hun kind."
De Jong raadt daarom aan om op alle leeftijden te proberen het verwengedrag af te bouwen. Al wordt dat minder vanzelfsprekend wanneer de persoonlijkheid van je kind verder gevormd geraakt. Om het niet zover te laten komen, tipt Van Crombrugge om kinderen redelijk snel naar de opvang te brengen. Ook uitjes maken samen met andere gezinnen, kan helpen. "Zo zien ouders dat ook kinderen die niet zomaar alles krijgen aansluiting vinden bij de groep. Bovendien durven zowel kinderen als ouders het dan veel minder uithangen", besluit hij.