Flashback naar de jaren zeventig
ROMAN. Een optreden van John Massis, winkelen in de Priba, Eddy Merckx die de Tour wint, koffie die wordt opgegoten in een Romboutsfilter... In zijn debuutroman wekt Pat Donnez (°1958) het Vlaanderen van de jaren zeventig met schwung tot leven.
Radiomaker Pat Donnez, die op Klara elke zondag het programma Berg en dal presenteert, laat het verhaal spelen in het denkbeeldige dorp Bouweldonk, waar ene Louis Roggemans het wereldrecord grafliggen wil verbeteren en van plan is tachtig dagen in een kist te kruipen. Zijn toogvrienden van café Alcazar zetten een 'comiteit' op om het project in goede banen te leiden. Er komt een tent boven het graf en wie entree betaalt, kan Louis in zijn kist met glazen deksel bezichtigen.
Donnez laat het relaas van de 'mol van Bouweldonk' (die in een mum van tijd een volksheld wordt) afwisselen met dat van Johanna, de jonge vrouw van de minister van Buitenlandse Zaken, die in de luxe baadt maar ongelukkig is. In haar villa met zeven slaapkamers, die ze overdag niet kan verlaten omdat ze lijdt aan een zeldzame lichtallergie, leeft ze in een gouden kooi. Van haar man, die zich heeft opgewerkt tot een scrupuleloze toppoliticus, hoeft ze niets te verwachten. Hij viert zijn lusten bot op Afrikaanse prostituees en heeft een 'deuxième bureau' in Kinshasa.
Knipoogjes
In 2007 debuteerde Donnez met een dichtbundel en in 2011 volgde een novelle. Lichterlaaie is zijn eerste roman.
De spitante, typisch Vlaamse details en de plezierig absurde beginsituatie werken aanvankelijk prikkelend. Met een toegeeflijke glimlach neem je de overdaad aan dialectwoorden zoals 'somtijds', 'pertang' en 'subiet' tot 'begankenis' en 'verenneweren' tot je. Nieuwsgierigheid overheerst: waar zal Louis' avontuur toe leiden en hoe zullen de twee verhaallijnen in 's hemelsnaam samenkomen?
Donnez laat zijn lezers niet lang op hete kolen zitten. Na enkele onwaarschijnlijke wendingen ontpopt Lichterlaaie zich als een sentimentele, niet erg geloofwaardige liefdeshistorie. Louis' cafévrienden zijn karikaturale typetjes en hun intriges en ruzies worden op de duur saai en voorspelbaar. Hoewel Louis en Johanna voor verrassingen komen te staan, raakt het verhaal nooit meer echt op dreef. Vooral de dialogen storen. Ze zijn te breed uitgesponnen en de zenuwen van de lezer worden beproefd door het geforceerd vermakelijke toontje en de flauwe humor. Neem nu deze zin: 'Als het niet zo ambetant zou zijn om het achteraf te repareren, dan sprong ik nu een gat in de lucht.'
Wél leuk zijn de knipoogjes in Lichterlaaie (zo heet Johanna's psychiater Wachters, naar psychiater Dirk De Wachter, met wie Donnez de radioserie Dat heet dan gelukkig zijn maakte), de subtiele literaire verwijzingen, onder meer naar Gloed van Sándor Márai, en de anekdotes, over de wittebroodsweken van Johanna en haar man in hotel Le Negresco in Nice of over de ontmoeting met president Mobutu in zijn 'Versailles in de jungle'.