Macron is (voorlopig) keizer zonder kleren
Emmanuel Macron ligt in poleposition om op 7 mei de volgende Franse president te worden. Maar, wat dan? De kans is onbestaande dat zijn lijst bij de parlementsverkiezingen van juni een werkbare meerderheid haalt. Kan hij een coalitie smeden zonder zijn vernieuwing te verbranden?
Er zal de komende twee weken iets onverwachts moeten gebeuren om Emmanuel Macron (39) nog uit het Elysée te houden. Na openlijke steun door de meeste verslagen presidentskandidaten volgen nu ook gunstige peilingen. Volgens Harris Interactive zegt 64 procent van zondag ondervraagde kiezers dat ze op 7 mei voor hem zullen stemmen. Al is dat beeld vertekend, want de helft van de kiezers van François Fillon (Républicains) én Jean-Luc Mélenchon (radicaal links) keert zowel hem als Marine Le Pen (FN) de rug toe.
Dit wantrouwen zal Macron ook na zijn verkiezing parten gaan spelen, als hij voor de parlementsverkiezingen van 11 en 18 juni meteen op zoek moet naar een werkbare meerderheid. In de wetenschap dat hij 290 van de 577 zetels nodig heeft om een regering te vormen, wacht hem een Hercules-taak om mensen van zijn kersverse EM-lijst te laten verkiezen én allianties te smeden met andere fracties in de Assemblée.
Commandant
Nu al lijkt vast te staan dat de nieuwe kandidaten op zijn EM-lijst te onervaren zijn om vanuit het niets een meerderheid te halen, al spreken ze wel aan. Zo is er Jean-Michel Fauvergue, die als ex-commandant van elite-eenheid RAID in januari 2015 de gijzelaars van de joodse Hyper Cacher bevrijdde. Met Jean Viard komt voor EM! een eminent socioloog op die onderzoek deed naar... het FN. En er zijn een aantal succesvolle ondernemers, zoals Mounir Mahjoubi die als stichter van allerlei technologische start-ups Macron als minister adviseerde. Maar vele plaatsen zijn nog niet ingevuld, of toch nog niet publiek bekend.
Kan Macron in de huidige Assemblée rekruteren? Hij heeft er al een pact met de liberale Union des Démocrates et Indépendants (UDI) van Jean-Louis Borloo (nu 28 zetels) en met François Bayrou van de centristische MoDem. Ondanks hun winstprognose in de peilingen lijkt hun slagkracht te klein. Macron zal dus moeten gaan hengelen naar bredere steun.
Linksom, rechtsom?
Macron kon in de eerste ronde al rekenen op openlijke steun van een veertigtal dissidente PS'ers, die de afgelopen zondag vernederde kandidaat Benoît Hamon afvielen. Mogelijk willen zij zich verbinden aan EM!, maar daarom worden ze nog niet herverkozen, en linksom alleen zal door de fragmentatie van de PS nooit volstaan. Samenwerking met PS'ers is voor Macron ook risicovol, gezien hun associatie met het afgestrafte beleid van huidig president François Hollande. Daarom weigert Macron, voorlopig, de uitgestoken hand van ex-premier Manuel Valls.
Rechtsom heeft Macron meer opties, zeker nu Fillon na zijn nederlaag de handdoek in de ring gooit en de campagne van de Républicains voor de parlementsverkiezingen niet gaat leiden. Voor Macron opent dat de mogelijkheid om als onafhankelijk president in een 'cohabitation' te gaan met hun gematigder vleugel, mochten zij met figuren als ex-premier Alain Juppé bijvoorbeeld in juni een meerderheid halen.
Samenwerken met aanhangers van ex-president Sarkozy daarentegen zou moeilijker zijn. In beide gevallen moet Macron zich hoeden om zijn vernieuwing niet te laten verstikken door de elite die hij naar de kroon steekt.
Blijft het derde, voor Macron meest valabele, alternatief: En Marche! gebruiken als 'presidentiële motor' om over de partijgrenzen heen een toekomstgerichte coalitieregering te vormen. Een primeur zou dat zijn in de huidige Vijfde Republiek, die in 1958 door Charles De Gaulle werd gesticht en afgelopen zondag haar zwanenzang leek te beleven.
Macron kan dan niet alleen Frankrijks jongste president ooit worden sinds Napoléon III (1848-1852), maar mits een grondige staatshervorming zijn land ook op de sporen zetten voor de 21ste eeuw, als stichter van de Zesde Republiek. Lukt dat niet, dan blijft hij een keizer zonder kleren.