Haalt Peeters slag thuis?
Elektriciteit zou ook na de btw-verhoging in de indexkorf blijven. Daardoor wordt de loonlastenverlaging voor de werkgevers deels tenietgedaan. Toch hoeven de ondernemers niet te klagen: de koopkracht zal stijgen, en dat zou de economie een duw in de rug kunnen geven.
Pokerspel op hoog niveau. Het lijkt er sterk op dat Kris Peeters (CD&V) zijn slag zal thuishalen. De stijging van de btw op elektriciteit van 6 naar 21 procent zou in de indexkorf blijven. Niemand van de regering wou dit officieel bevestigen. Het is duidelijk dat Peeters zijn 'prijs' moet verdienen. En omdat er nog tal van losse eindjes hangen aan de concrete invulling van de tax shift, is er pas een akkoord over dit dossier als ook al de rest is uitgeklaard.
Vrijdag komt de regering een eerste keer samen om de draad weer op te pikken waar hij net voor de vakantie werd losgelaten. Officieel staat de bespreking over de tax shift nog niet eens op de agenda. Ook dat maakt deel uit van het huidige pokerspel.
Toch dringt de tijd. De btw-verhoging gaat in vanaf 1 september, aanstaande dinsdag dus al, en moet de regering zo'n 712 miljoen euro opbrengen. Het lijkt erop dat iedereen binnen de regering de kaarten dicht tegen de borst houdt.
Uit simulaties, onder meer bij de FOD Economie, moet blijken dat de prijsstijging van elektriciteit een effect zou hebben van zo'n 0,4 procentpunt op de index. Dat betekent dat de spilindex daardoor zo'n drie tot vier maanden eerder wordt overschreden, wat ervoor zorgt dat de automatische loonindexering iets sneller van kracht zou gaan. Daardoor kunnen de lonen en de sociale uitkeringen met 2 procent stijgen.
De regering stelde in haar akkoord over de tax shift ook een verlaging voor de sociale bijdragen voor werkgevers in het verschiet. Dit moet bedrijven meer zuurstof geven en de werkgelegenheid aanzwengelen. Door de elektriciteitsstijging uit de index te halen, iets waar N-VA en Open Vld voor pleitten, zou dat effect nog versterkt worden.
Kris Peeters lag dwars, omdat de koopkracht van de gezinnen er te fel op achteruit zou gaan. Dat de andere partijen nu toch overstag zouden gaan, is niet om Peeters iets te gunnen. Het heeft alles te maken met de historisch lage inflatie. Die staat nu op 0,46 procent.
Factuur stijgt 250 euro per jaar
Ideaal is een inflatie van rond de 2 procent per jaar. Dat is een gunstig cijfer voor de economie. Een lager cijfer leidt tot uitstelgedrag bij consumenten. Door de elektriciteitsprijs in de index te houden geeft de regering de inflatie een duwtje in de rug, wat de economie onrechtstreeks ondersteunt, is de redenering. Naar verluidt zouden de werkgeversorganisaties daar wel oren naar hebben, al wil niemand dat gezegd hebben.
Consumentenorganisatie Test-Aankoop berekende dat de gemiddelde elektriciteitsfactuur met 250 euro per jaar stijgt. Naast de btw-stijging komt er nog een afschaffing van de eerste gratis kilowattuur in Vlaanderen (80 euro), wordt de vennootschapsbelasting die de intercommunales voortaan moeten betalen doorgerekend aan de consumenten (20 euro) en betalen we ook nog eens voor de groenestroomcertificaten (50 euro).
Het dossier ligt politiek heel gevoelig, ook al omdat de sfeer tussen de coalitiepartners tot onder het vriespunt is gezakt. Peeters haalde recent zwaar uit naar coalitiepartner Alexander De Croo (Open Vld), die hij ervan beschuldigt gelekt te hebben uit de tax-shiftonderhandelingen om hem en de CD&V te destabiliseren. Premier Charles Michel (MR) heeft nog wat masseerwerk voor de boeg.
Dat de regering niet aanklopt bij de indexcommissie, samengesteld uit een aantal experts van de sociale partners, is geen primeur. Toen de vorige regering de btw verlaagde naar 6 procent werd er niet eens een advies gevraagd. Bijgevolg kan de regering net dezelfde weg volgen voor een btw-verhoging, heet het. Bovendien geeft de indexcommissie enkel een advies, dat de regering makkelijk naast zich neer kan leggen.