Alleen wie tien jaar in België woont, kan gehandicapt zijn
Staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) maakt de uitkering voor personen met een handicap strenger. Je zult tien jaar in België moeten wonen, waarvan vijf jaar onafgebroken, voor je een beroep kunt doen op de uitkering. 'We moeten onze sociale zekerheid beschermen.'
Wie door een handicap niet of slechts deeltijds kan werken, kan een beroep doen op een 'inkomensvervangende tegemoetkoming' (IVT). Aan die uitkering zijn wel enkele voorwaarden verbonden. Zo moet je ingeschreven zijn in het bevolkingsregister, gedomicilieerd zijn in België en hier ook werkelijk verblijven. Wie 'permanent en daadwerkelijk' in België verblijft, kan ook een uitkering aanvragen als hij of zij ingeschreven is in het vreemdelingenregister, in het register van ambtenaren van de EU of in het register van de bevoorrechte buitenlanders.
Te coulant
Maar nu blijkt dat het voldoende kan zijn om te bewijzen dat je daadwerkelijke verblijfplaats in België is. Daar kwam staatssecretaris voor Personen met een Beperking Zuhal Demir (N-VA) achter in een rechtszaak met een Slowaakse vrouw. Zij verloor haar verblijfsrecht en kreeg het bevel om het grondgebied te verlaten. De overheid schreef haar uit het vreemdelingenregister en zette haar uitkering stop. Maar de vrouw vocht die beslissing aan en kreeg van de rechter gelijk omdat de wet niet zegt dat je wettig maar wel 'werkelijk' in België moet verblijven. En dat kon ze wel degelijk bewijzen, onder andere met een OCMW-uitkering en een wekelijks OCMW-bezoek. "Dit zet de deur open voor misbruik", vindt Demir.
Daarnaast ziet de N-VA-staatssecretaris dat er een sterke stijging is van het aantal Roemenen (+21 procent) en Bulgaren (+30 procent) die een IVT-uitkering krijgen. "Dat roept vragen op. Het systeem vandaag is te coulant. In 2012 werden bij Bulgaren al 70 fraudegevallen vastgesteld. Ze kwamen naar België als zelfstandige, maar vroegen kort na hun aankomst en registratie als zelfstandige een IVT-uitkering aan. Het systeem is dus bekend in sommige landen en er wordt misbruik van gemaakt."
Die feiten zetten Demir ertoe aan de wet aan te passen. Alleen wie al tien jaar in ons land woont, waarvan vijf jaar onafgebroken, zal nog een uitkering krijgen. Ze baseert zich daarvoor op de verblijfsvoorwaarden die onlangs aan de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO) zijn gekoppeld. Ook voor die uitkering moet je zeker tien jaar in België wonen, waarvan vijf jaar onafgebroken. Tegelijk moet 'daadwerkelijke verblijfplaats' in de wet vervangen worden door 'daadwerkelijke en wettelijke verblijfplaats'. Ze legt het wetsontwerp dit jaar nog voor aan de ministerraad en aan het parlement.
Hoger bedrag
Staatssecretaris Demir maakt zich sterk dat ze zo de sociale zekerheid beschermt. "Onze sociale zekerheid is een prachtig instrument om mensen tijdelijk of permanent een menswaardig bestaan te garanderen in moeilijke tijden. Maar we mogen niet naïef zijn, we moeten ze ook beschermen. Migranten kiezen West- en Noord-Europa heus niet voor ons klimaat. Er zijn mensen die naar ons land komen met de intentie om een beroep te doen op onze solidariteit, waar ze eenvoudigweg geen recht op hebben."
Tegelijk laat ze weten dat wie er recht op heeft goed moet worden verzorgd. "Vanaf 1 september stijgen de IVT-uitkeringen met 2,9 procent. Maar ik heb de intentie die uitkering nog te verhogen naar de Europese armoedegrens." Zo hanteert Demir het mantra van haar collega-staatssecretaris Francken (N-VA) in de federale regering: hard voor wie misbruik maakt, zacht voor wie bescherming nodig heeft.