Rekenhof: 363 miljoen aan onterechte uitkeringen
Minister van Werk Kris Peeters (CD&V) krijgt vandaag parlementaire vragen over de onterecht uitbetaalde uitkeringen die Zuhal Demir (N-VA) aanklaagt. Zij ziet zich gesteund door het Rekenhof, dat spreekt over 'een sterke toename aan terug te vorderen uitkeringen'. De instelling schat de put op 363 miljoen euro.
Drie weken geleden kreeg N-VA'ster Zuhal Demir de wind van voren na haar uithaal over onterecht uitbetaalde uitkeringen. Volgens haar bedroeg die put 291 miljoen euro, dat concludeerde ze uit het laatste jaarverslag van de RVA. En die put werd volgens Demir alleen maar dieper. Sp.a-kopstuk John Crombez voerde meteen aan dat "het probleem net afneemt". CD&V-vicepremier Kris Peeters sprak over "fout geïnterpreteerde cijfers" en ook staatssecretaris voor Sociale Fraude Bart Tommelein (Open Vld) haastte zich om Demirs betoog te weerleggen.
Maar in een rapport spreekt ook het Rekenhof, de overheidsinstelling die onze staatsfinanciën controleert, van een stijging. "De RVA wordt geconfronteerd met een sterke toename aan terug te vorderen uitkeringen", staat er letterlijk. En: "Het toenemend aantal nieuwe terugvorderingen en de stijging van het nog in te vorderen saldo zijn volgens de RVA budgettair gezien erg verontrustend." De RVA boekt zo'n terugvordering immers meteen in als een ontvangst, nog voor er van enige betaling sprake is. "De terugbetaling verloopt echter vaak moeizaam", aldus het Rekenhof. De informatie over die vorderingen vindt de dienst bovendien "onvoldoende transparant".
Meerdere factoren
Het Rekenhof spreekt bovendien van een nog grotere put dan Demir. "Eind 2013 had de RVA nog een tegoed van 363 miljoen euro aan teruggevorderde uitkeringen." Het Rekenhof merkt wel op dat de terugvorderingen van de RVA niet alleen uit onterecht betaalde uitkeringen bestaan. Het gaat onder meer ook om "werkloosheidsuitkeringen die worden betaald in afwachting van de toekenning van een pensioen of uitkering voor arbeidsongeschiktheid".
Of de vakbonden en de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen dan geen fouten begaan bij het betalen van uitkeringen? Het aantal betalingen door hen dat de RVA niet aanvaardt, stijgt in elk geval. "Die toename kan aan meerdere factoren te wijten zijn, zoals een stijging van incorrecte betalingen door de uitbetalingsinstellingen of een performantere controle door de RVA", aldus het Rekenhof. In 2009 ging het volgens de audit nog om 20 miljoen euro, in 2013 al om 27,5 miljoen euro. En dat is zorgwekkend, want het Rekenhof acht het risico reëel dat de vakbonden of de Hulpkas niet genoeg middelen hebben om die bedragen op termijn te blijven financieren.
'Technisch verschil'
Demir ziet zich door het Rekenhof gesteund in haar betoog. "Deze audit bevestigt dat de put toeneemt en komt zelfs met een hoger bedrag. Ik wil van minister Peeters een verklaring voor deze cijfers en wat hiertegen gedaan kan worden. Want als het bedrag almaar blijft toenemen, is er duidelijk iets mis met het systeem."
Het kabinet-Peeters wijt die 363 miljoen euro aan een technisch verschil. Onder dat bedrag vallen ook de dossiers die zijn afgewerkt, maar nog niet zijn geïnd. Die 291 miljoen - "waar geen twijfel over bestaat", aldus het kabinet - slaat enkel op de dossiers die nog in verwerking zijn. Dat het terug te vorderen bedrag stijgt, ligt volgens de minister aan "geïntensifieerde controles". Maar Demir betwist dat. Zo zijn er tussen 2011 en 2014 voor 46 miljoen meer aan vaststellingen gedaan, maar werd er maar 4 miljoen meer ingevorderd. "Dus het feit dat er meer controles zijn, leidt er niet toe dat er meer wordt ingevorderd. Vandaar dat het totaalbedrag niet afneemt."