Uit liefde voor grafiek
Harry Rutten vergelijkt zijn verzameling etsen, litho's, tekeningen en gravuren van Munch, Goya en Rops met een uit de hand gelopen postzegelverzameling. Maar dan wel een waar zaterdag een gloednieuw privémuseum voor opengaat in Antwerpen: Museum De Reede.
De architect springt nog even binnen, werklui zeulen met houten planken en iemand belt over een tekening die nog ingelijst moet worden. Hier, aan de Antwerpse Scheldekaaien en net tegenover het Steen, krijgt Antwerpen er dit weekend een nieuw museum bij. Een privé-initiatief van een Nederlandse oud-reder die zijn uit de hand gelopen hobby met het grote publiek wil delen.
Museum De Reede richt zich uitsluitend op grafiek, met ruim tweehonderd litho's, tekeningen, etsen en gravures van Francisco Goya, Félicien Rops en Edvard Munch. Dit drietal vormt de kern van dit museum, ze krijgen elk hun eigen zaal. Beneden hangen ook grote namen als Rik Wouters, Henri Evenepoel, Hugo Claus en Fred Bervoets aan de muur.
Dik tien jaar geleden organiseerde Rutten al eens een rondreizende tentoonstelling met zijn uitgebreide collectie, tot in Zuid-Korea. "Het idee van een eigen museum is blijven sluimeren." Want zijn verzameling aan een museum schenken, zag hij niet zitten en een permanent rondreizende tentoonstelling is logistiek onbegonnen werk. Pas toen een vriend Rutten, die in het Brusselse woont, twee jaar geleden op dit leegstaande pand wees, kwam er schot in de zaak. "Ik kwam binnen en zag de werken al aan de muur hangen." Antwerpen als centraal gelegen stad en met Christoffel Plantin en Jan Moretus een rijke drukkerijgeschiedenis, was achteraf gezien een mooie bijkomstigheid.
Het pand, met bijna 500 vierkante meter tentoonstellingsruimte, werd stevig verbouwd met alle klimatologische snufjes om de werken goed te beschermen. De prenten worden sober gepresenteerd, al vallen er thema's te ontwaren. Zo kreeg Rutten een handvol werken in bruikleen, waardoor hij van Munch een soort drieluik over diens worsteling met alcohol kan presenteren. Opvallend zijn ook een aantal tedere beelden, waarvan Munch eentje Vampire noemde.
Van Francisco Goya is er de hele reeks van Caprichos, goed voor tachtig etsen. Rutten had er al zeventig, de andere tien is hij voor dit museum gaan zoeken. Het internet leidde hem naar Madrid, Seattle en Parijs. "Ze komen niet allemaal uit dezelfde serie, maar dat stoort me niet."
Vanwaar die voorliefde voor grafiek? Het zijn, zegt Rutten, vooral de beelden die hem aantrokken. De rode draad is hier de mens, la condition humaine. "In elk beeld tref je iets herkenbaars. Pas later ontdekte ik het vakmanschap en de technische beheersing."
Betaalbaar
Hij noemt grafiek kunst voor arme mensen, omdat ze in reeksen gedrukt zijn. "Beschikbaar en betaalbaar." Een prent uit Goya's reeks Los disparates kost bijvoorbeeld tussen de 500 en 1.000 euro, al is een Munch wel fors duurder.
Toch schuwt Rutten het woord collectioneur. "Ik zie het als een uit de hand gelopen postzegelverzameling. En ik wilde gewoon iets meer dan thuis de prenten aan de muur hangen of opbergen in een lade." Hij wil het museum levendig houden met lezingen en tijdelijke tentoonstellingen, en studenten de mogelijkheid geven om sommige prenten van nabij te onderzoeken.
De fondsen voor de opstart komen uit Stichting De Reede, die voortvloeit uit de non-profitorganisatie The Transpetrol Foundation. Om dit privé-initiatief - het museum heeft geen subsidies aangevraagd - draaiende te houden, rekent Rutten op 25.000 bezoekers per jaar en bijna vijftig vrijwilligers.
museum-dereede.com