Direct naar artikelinhoud

Belgen vinden middel tegen uitzaaien borstkanker

Belgische onderzoekers hebben een nieuw strijdmiddel tegen borstkanker ontdekt. Door bepaalde moleculen, de zuurstofsensoren, te blokkeren, gaat de kanker veel minder uitzaaien.

Na longkanker is borstkanker de meest dodelijke vorm van kanker bij vrouwen. Een op de acht vrouwen wordt erdoor getroffen. Onderzoek van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en de KU Leuven opent nieuwe perspectieven voor de aanpak van de ziekte. "Als de patiënten de diagnose van borstkanker krijgen, is die dikwijls al aan het uitzaaien. Dat is het echte probleem, want daaraan sterft 95 procent van de kankerpatiënten. Tegen dat uitzaaien zijn eigenlijk zeer weinig therapieën ontwikkeld", schetst professor Peter Carmeliet het probleem.

De uitzaaiing van borstkanker kan afgeremd worden door het blokkeren van de zuurstofsensor PHD2. "Dat is een molecule die aanvoelt hoeveel zuurstof er in een cel zit. Elke cel heeft een hoeveelheid zuurstof nodig om te overleven. De cellen hebben mechanismen ontwikkeld tegen een tekort of een teveel aan zuurstof. Die mechanismen - de sensoren - zorgen ervoor dat een cel nooit zonder zuurstof valt. Als we die mechanismen in muizen blokkeren, zien we dat de borstkanker zich nog wel ontwikkelt, maar veel minder uitzaait.

"Hoe dat komt? De bloedvaten worden dichter. Een bloedvat is een tube van cellen die allemaal aan elkaar hangen en een soort laag vormen. Die cellen zitten in een gezond lichaam redelijk hecht aan elkaar, maar in een kanker heel los. Daardoor kunnen de kankercellen eigenlijk gemakkelijk ontsnappen door de gaten tussen de cellen. Als we de zuurstofsensoren blokkeren, worden de bloedvaten veel hechter. Dan krijg je een barrière waardoor die kankercellen minder goed kunnen ontsnappen."

Carmeliet en zijn team richtten hun onderzoek ook op de steunweefselcellen in de kanker. "Het was bekend dat als die steuncellen, de fibroblasten, geactiveerd worden in een kanker, gaan ze het proces van uitzaaiing bevorderen. Hoe doen ze dat? De steuncellen leggen een bindweefsel neer als een soort snelweg. Dat zijn slierten van bindweefsel waarover de kankercellen zich bewegen om zo te ontsnappen uit de kanker. Anders moeten ze kriskras door een net van bindweefsel, nu hebben ze een route waarlangs ze gemakkelijk weg kunnen geraken.

"Als je de steuncellen minder activeert door die zuurstofsensoren weg te nemen, gaan ze minder geactiveerd worden en leggen ze minder van dat bindweefsel neer. Dan zijn er minder snelwegen voor die kankercellen om te ontsnappen en daardoor krijgen we minder uitzaaiingen."

Het vernieuwende van de studie is dat de behandeling zich nu richt op de steuncellen in plaats van de kankercellen. "Een kankercel is genetisch zeer instabiel. Als je daar chemo aan geeft, gaat de kankercel zijn genetisch materiaal zo aanpassen dat hij resistent wordt en opnieuw begint te groeien. Bij die steuncellen is dat niet het geval. Dat zijn gezonde cellen. Die worden geactiveerd maar kunnen geen DNA-mutaties ondergaan. Je kunt die beter aanvallen omdat ze geen ontsnappingsroutes hebben."