We moeten nog beter leren recycleren

Op het Autosalon is het momenteel een komen en gaan van mensen die zich komen vergapen aan blinkende wagens. Dat 98 procent van die wagens bestaat uit gerecycleerd materiaal is allicht minder bekend. Het is maar één voorbeeld van een circulaire economie. Op verschillende fronten is er een wedren bezig naar een doorgedreven vorm van recycleren. En dat is méér dan noodzakelijk, want we verzuipen letterlijk in de plastic soep.

De Europeanen produceren jaarlijks 25 miljoen ton plastic afval. Ongeveer twee derde is afkomstig van verpakkingen. Het grootste deel van het plastic afval wordt nog steeds verbrand of gedumpt op stortplaatsen. Minder dan 30 procent wordt ingezameld voor recyclage. De Europese Commissie wil dat alle plastic verpakkingen op de Europese markt tegen 2030 gerecycleerd kunnen worden.

Maar eerst een applausje voor uzelf. U bent, in tegenstelling tot de andere Europeanen, een voorbeeldig burger. Uw petflessen en andere drankverpakkingen propt u netjes in de blauwe zak (pmd). Op het vlak van inzamelen en sorteren speelt België al sinds mensenheugenis in de eerste divisie. Dat zegt ook Eurostat. Liefst 81,5 procent van ons huishoudelijk afval wordt hergebruikt, tegenover 65,7 procent als Europees gemiddelde.

"Op dat vlak speelt ons land een echte voortrekkersrol", erkent Petri Ven, secretaris-generaal van Federplast. Dat is de koepel boven de kunststofproducenten. Hoe dat zo komt? "Ik denk dat het te maken heeft met de zoektocht naar meerwaardecreatie", zegt Ven. "Door onze hoge loonkosten en energieprijzen zijn onze bedrijven verplicht om efficiënt te zijn. Vandaar de zoektocht naar hergebruik."

Gokken

Let wel, we scoren buitengewoon goed in het sorteren, dat geldt niet noodzakelijk voor het pure recycleren. "Neen, op dat vlak hebben we nog een weg te gaan", erkent Ven. Nog te veel van ons opgehaald plastic gaat naar China, waar het verwerkt wordt en terug naar het Westen komt als 'made in China'. Maar daar komt nu een stop op, want de Chinezen willen hun milieudoelstellingen halen, en dus mag het Westen zijn eigen rommel opkuisen. Voor ons land wordt gegokt - niemand kan er een deftig cijfer op kleven - dat het gaat om zowat 50.000 ton plastic. Per jaar welteverstaan, een hoeveelheid die straks een herbestemming moet krijgen. Daarom dat we vanaf 2019 alle plastic verpakkingen in de blauwe zak mogen steken. Dus ook uw yoghurtpotjes en margarinevlootjes bijvoorbeeld. Dat scheelt weer 8 kilogram afval extra per jaar per inwoner.

Gezellig tv-kijken onder een drinkfles

Al dat plastic wordt gelukkig hergebruikt, zo worden uw petflessen omgezet in textielvezels die daarna in de industrie worden verwerkt. Zo is de kans groot dat uw televisiedekentje in een vorig leven eigenlijk een drinkfles was. Ook tal van bouwmaterialen, bloembakken, of tuindoeken heeft er al een levenscyclus opzitten. "Er zijn veel toepassingen te bedenken, en technologisch is er veel mogelijk", zegt Ven.

In de voedingsindustrie bulkt het van de verpakkingen. Vlees in schaaltjes, met cellofaan, of voorverpakte kaas, de schappen liggen er vol van. "Het staat al langer dan vandaag hoog op de agenda", zegt Nicolaas Courant van Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. Binnen het innovatieplatform Flanders'Food wordt volop gewerkt aan ontwikkelingen om de verpakkingen te temperen, of slimmer te maken. Wat dacht u van een schaaltje met ingebouwde sensor die u waarschuwt dat de houdbaarheidsdatum nadert.

Want ook dat blijkt uit studies: dat we met zijn allen nog altijd te veel voedsel verspillen. De voedselverliezen in de hele productieketen en bij de consument worden in Vlaanderen geschat op 907.000 ton. "De milieu-impact van die verspilling overtreft de impact van de verpakkingen", aldus Courant. Maar dat de sector zelf ook nog werk heeft beaamt Fevia. Al was het maar uit eigenbelang: de verpakkende industrie hoest nu al jaarlijks 100 miljoen euro op voor het beheer van het systeem van de blauwe zak.