'We hebben elkaar niet per se nodig'

De eerste ontmoeting tussen de twee Gentenaars dateert al van een kwarteeuw geleden. Van Laecke, in 1990 op zoek naar muziek voor zijn openluchtspel De heksen van Laarne, stuit op de film Boerenpsalm (1989) van Roland Verhavert. Hij belt de componist, een zekere Dirk Brossé, met de vraag of hij passages uit de filmmuziek mag gebruiken.

"Ik ben bij jou thuis mijn project komen uitleggen", zegt Van Laecke. "En jij was eigenlijk direct mee, hè." Brossé knikt: "Ik dacht: 'Die gast is enthousiast en lijkt te weten wat hij wil. Ik zal dat maar doen.' Hoewel... ik geloof dat je toen eigenlijk al beslist had om het te doen, zoals altijd." Van Laecke: "Ik wist inderdaad al welke thema's ik waar in mijn stuk wilde integreren", grijnst Van Laecke.

Later komen Van Laecke en Brossé elkaar opnieuw tegen bij de wereldpremière van Brossés La soledad de América Latina, op de wereldtentoonstelling in Sevilla in 1992. "La soledad heeft voor mij een andere wereld geopend", zegt Brossé. "Tot dan was ik een trompettist die weleens iets componeerde. De dag na de première in Sevilla heb ik mijn trompet aan de haak gehangen."

Beiden besluiten de handen in elkaar te slaan voor een nieuwe, originele musical in opdracht van de musicalafdeling van het toenmalig Koninklijk Ballet van Vlaanderen, waar Van Laecke dan regisseert. Sacco & Vanzetti, geschreven door Van Laecke en geregisseerd door Stijn Coninx, wordt Brossés musicaldebuut.

De vertaling van de twintig jaar oude schouwburgmusical over twee Italiaanse migranten die in de VS van de jaren 20 onschuldig ter dood worden veroordeeld, naar een moderne muziekproductie voor het openluchttheater aan het Donkmeer, vergde heel wat ingrepen.

"Naar ons gevoel hebben we een nieuw stuk gemaakt", vindt Van Laecke. "Met twintig jaar meer ervaring op de teller hebben we ons werk kritisch bekeken en er onze huidige stempel op gezet. Het probleem is dat de musical van toen iets te langdradig en op papier mossel noch vis was: er was geen keuze gemaakt qua stijl. Nu hebben we er resoluut voor gekozen om een soort livefilm te maken."

Een gevolg van deze keuze was dat ruim de helft van de originele muziek moest sneuvelen. "Sacco & Vanzetti is nog geschreven in de traditie van Les misérables. Dat wil zeggen: doorgecomponeerd. De hele musical, ook de dialogen, wordt gezongen. Dat hebben we radicaal veranderd door alleen de hoofdthema's en acht songs te behouden, en de rest te herwerken naar een underscore. Net zoals in een Hollywood-film. Voorts zijn ook de songteksten herwerkt en hebben bepaalde personages nieuwe muziek gekregen." Toch blijven beide musicals naast elkaar bestaan, vinden ze. "Al leent de eerste partituur zich misschien beter voor een oratorium of een recital."

Aan de zuurstof

Voor zo'n 'vervellingsoperatie' is een groot wederzijds vertrouwen nodig, en laat dat nu precies een van de bouwstenen zijn van de nv Van Laecke-Brossé. "De kracht van onze samenwerking is dat we elkaar niet 'nodig' hebben", zegt Van Laecke. "We hebben elk onze carrière. Dat maakt het mogelijk om ongeremd kritisch te zijn voor elkaar. En natuurlijk het plezier dat we eraan blijven beleven, steeds opnieuw. Aan de dagen die wij samen doorbrengen op locatie om te schrijven, bewaar ik de beste herinneringen." Brossé: "Ja, die jààààà-momenten, als de stukjes in elkaar passen."

Hij voegt er nog een iets prozaïscher element aan toe: "We zijn allebei ook ijdel genoeg om vooral naar een zo perfect mogelijk eindresultaat te streven. Op een of andere manier is bij ons een plus een vaak gelijk aan drie. Het is bijzonder als je dat hebt met iemand, zo'n synergie die je eigen werk naar een hoger niveau tilt."

Dat alles neemt niet weg dat er ook moeilijke momenten zijn geweest, de voorbije decennia. "Het is altijd lastig om te incasseren wanneer een mooie song waar je je ziel in hebt gelegd, eruit moet", geeft Brossé toe. "Maar ik weet dat Frank dat alleen doet als hij het écht nodig vindt. En de ervaring leert dat hij meestal gelijk heeft. Omgekeerd komt Frank soms wel wat snel met de schaar aanzetten."

"Ik ben niet te beroerd om Dirk te volgen als hij ervan overtuigd is dat een bepaald thema behouden moet blijven", zegt Van Laecke. "Maar het is soms moeilijk. Ik herinner me de eerste keer dat je de muziek van Ben X opnieuw hoorde met de moderne arrangementen. Toen hebben we je bijna aan de zuurstof moeten leggen." Brossé lacht luidop: "Ja, dat was lastig. En bij 14-18, toen die spelende kinderen op de scène mijn mooie hobolijn overstemden. Ondertussen heb ik geleerd dat een groot deel van de muziek in musicals en films niet of nauwelijks te horen is. Als componist moet je dat aanvaarden, anders stop je beter in dit genre. Nu vind ik Ben X een van de beste dingen die ik ook gemaakt heb."

Na het gesprek, als de fotograaf nog bezig is met de laatste shots, stopt een auto aan de rand van het meer. Hans Peter Janssens, de enige overgebleven acteur van de originele cast, stapt uit. "De laatste der Mohikanen, dat ben ik", zegt hij een beetje spottend. En dan, onverwachts: "Zeer onwerkelijk, om nu in deze productie te staan, terwijl enkele leden van de oorspronkelijke cast er al niet meer zijn. Ik hoor Nand (Buyl, WV) en Nolle (Versyp, WV) nog tijdens het repeteren. Ik hoor hen vaak."

Twintig jaar Van Laecke en Brossé

►1990:De heksen van Laarne

►1992:La soledad de América Latina (Sevilla, Spanje)

►1996:Sacco & Vanzetti

►2001: Kuifje - De zonnetempel

►2003:The Prince of Africa

►2006:Rembrandt, de musical

►2008:Daens

►2012: Ben X

►2014:Pauline & Paulette

►2014:14-18

►2015:The Story of Sacco & Vanzetti