'Een mooie vorm om meer dan pure kennis te testen'

Het mondeling examen is veel minder nog dan de schriftelijke variant een objectieve vorm om de inhoudelijke capaciteiten van studenten te evalueren, zo zei Winibert Segers in het Leuvense studentenblad Veto. Niet alleen worden examinatoren in hun beoordeling onmiddellijk beïnvloed door de fysieke kenmerken van de persoon die voor hen zit - zoals haarkleur, kledij en de vorm van het gezicht - ook etnische achtergrond, de identiteit en het geslacht van de student zorgen voor ongelijkheid.

"Onderzoek wijst uit dat jongens die mondeling examen afleggen in een wetenschappelijke discipline, daar bijvoorbeeld een hogere score voor krijgen dan meisjes, gewoon omdat dat in de stereotiepe verwachting past", zegt Segers. Ook studenten die taalvaardig zijn en goed bestand tegen stress, zouden een voordeel hebben. Om die reden zou Segers Vlaamse hogescholen en universiteiten dan ook graag zien overschakelen op "minder subjectieve" vormen van evaluatie.

Die universiteiten zelf zien daar voorlopig het nut niet van in, integendeel. "Wij denken er niet aan de mondelinge examens af te voeren", zo klinkt het bij de rector van de KU Leuven Rik Torfs. "Ten eerste is er helemaal geen vraag naar bij de proffen of studenten zelf. Ten tweede is het mondelinge examen een heel nuttige evaluatievorm die toelaat studenten te testen op competenties die verder gaan dan pure kennis alleen - denk aan taalvaardigheid of probleemoplossend denken. Dingen die ze in hun later leven ook goed zullen kunnen gebruiken."

Even goede resultaten

Hoe complexer de materie waar studenten hun kunde over moeten etaleren, hoe vaker een docent voor een mondeling examen blijkt te kiezen. Terwijl er aan de KU Leuven - uit praktische overwegingen - in de bachelorjaren nog vooral schriftelijke examens worden afgenomen (68 procent), stijgt het aandeel van de mondelinge variant in de masterjaren gradueel tot 55 procent.

Als tweede punt voor zijn vastberadenheid wijst Torfs erop dat mondelinge examens helemaal niet zorgen voor slechtere resultaten. "Onderzoek aan onze universiteit laat zien dat iemand die getest wordt via een schriftelijke proef, een multiple choice-test of een mondeling examen, op die tests ongeveer dezelfde resultaten zal behalen." De kans dat iemand het net beter doet bij een mondeling examen is zelfs reëel, omdat die vorm een student toelaat zijn diepere kennis te etaleren in de vorm van bijvragen. Daarnaast kunnen ook eventuele misverstanden meteen worden uitgeklaard.

Specifieke achtergrond

Het meeste baat bij een mondeling examen hebben kansengroepen. Torfs: "Doordat de docent rekening kan houden met hun specifieke achtergrond, kan er specifiek worden ingegaan op kennis die hen van pas komt."

Ook aan de UGent houden ze vast aan mondelinge examens. Bovendien wijst de universiteit erop dat mondelinge examens wel degelijk vrij objectief verlopen. "Docenten moeten bij de evaluatie van de uitleg van een student een vast beoordelingsschema volgen. Dat werkt ruimte voor subjectiviteit meteen weg", zegt Ilse De Bourdeaudhuij, directeur Onderwijs aan de UGent.