Gevangenen lossen cold cases op met kalender
In ons land wordt met interesse gekeken naar de 'cold-casekalender' die onze noorderburen in gevangenissen verspreiden. Een eerste editie leverde tientallen tips op over onopgeloste moordzaken.
Gevangenen hebben gebrek aan van alles, maar twee zaken bezitten ze in overvloed: tijd en kennis over door anderen gepleegde strafbare feiten. En dus, zo dachten ze in de VS, zou het weleens kunnen werken om kaartspellen bedrukt met onopgeloste moordzaken te verspreiden binnen de gevangenismuren. Met een beloning in het vooruitzicht gaven gevangenen zowaar duizenden tips aan de opsporingsautoriteiten. Tientallen moorden werden alsnog opgelost.
Een kaartspel was voor de Nederlandse politie een brug te ver, maar vorig jaar werden de gevangenismuren wel opgesierd met de eerste 'cold-casekalender'. Gisteren kwam de editie van 2018 uit. Hoewel de speelse veelkleurigheid van de kalender anders doet vermoeden, worden gruwelijke moordzaken er tot in detail beschreven. Voorzien van een stempel met het bedrag dat wordt uitgekeerd bij de gouden tip.
De editie van 2017 was volgens de politie een doorslaand succes: 32 bruikbare tips kwamen er binnen, negen oude zaken worden (mogelijk) heropend. Jeroen Hammer, bedenker van de kalender: "Uit een steekproef bleek dat bijna twee derde van de gedetineerden de kalender een goed idee vindt."
Copy paste
Binnen de gevangenismuren wordt veel gesproken over gepleegde misdaden. Sommige daders hebben berouw, anderen pochen op hun 'verdiensten'. De informatie die uit die gesprekken voortkomt, kan cruciaal zijn voor het oplossen van oude zaken, maar komt doorgaans niet bij de onderzoeksteams terecht. Praten met de politie is geen populair tijdverdrijf bij de meeste criminelen.
In ons land worden cold cases onderzocht door de moordsectie van de federale politie. Vooralsnog kunnen ze niet terugvallen op een gelijkaardige kalender in gevangenissen. "We hebben wel al gehoord van het Nederlandse project en volgen het met interesse op", zegt woordvoerder Peter De Waele. "We zouden graag bij onze Nederlandse collega's nagaan wat de pro's en contra's zijn van het systeem. Hoeveel hebben ze hier precies in geïnvesteerd? Wat levert het precies op?"
Als de balans positief blijkt, kan zoiets ook in ons land overwogen worden, meent De Waele. Al benadrukt de man ook dat het niet vanzelfsprekend is om zo'n concept te kopiëren. "Per case zal je toelating moeten vragen aan de verantwoordelijke magistraat. Dat is, afhankelijk van de fase, een procureur of een onderzoeksrechter."
De Waele merkt ook op dat er in Nederland tipgeld wordt uitgeloofd, als er wordt overgegaan tot vervolging van een verdachte. Op de cold-casekalender variëren de beloningen tussen de 10 en 20.000 euro. "Zoiets wordt in ons land niet gedaan, omdat we geloven dat het contraproductief is. Het leidt tot te veel valse tips."