'Lage rugpijn? Blijf gewoon aan het werk'
Nooit hadden we zulke fysiek lichte jobs en toch zitten er meer chronische ruglijders dan ooit arbeidsongeschikt thuis - intussen toch al 95.000 man. 'Er klopt iets niet', zegt neurochirurg Erik Van de Kelft. Hij wil chronische lage rugpijn totaal anders aanpakken. Hoe? Zoveel mogelijk patiënten weer aan het werk zetten, mits medicatie.
"Een eeuw geleden wroetten onze voorouders op een veld of aan een weefgetouw in een fabriek. Vandaag nemen machines en computers steeds meer zware arbeid over. Elk jaar verdwijnen massa's rugbelastende jobs. En toch komen er elk jaar 40.000 langdurig zieken bij, waaronder zeer veel 'lageruglijders'. Alle dure behandelingen ten spijt, wordt het probleem alleen maar groter en onbetaalbaarder."
Neurochirurg Erik Van de Kelft van AZ Nikolaas in Sint-Niklaas trekt aan de alarmbel. Chronische lage rugpijn (CLRP) is de meest voorkomende chronische ziekte van de Belgen. 18,7 procent van de mannen en 22,7 procent van de volwassen vrouwen zit ermee. In vijf jaar tijd steeg het aantal werknemers die minstens een jaar thuis zitten met rugklachten enorm: van 70.000 in 2010 naar 95.000 in 2014. Het is nu de frequentste oorzaak van langdurige werkonbekwaamheid. Van de Kelft ziet daar drie verklaringen voor.
In de lagere looncategorieën speelt de financiële motivatie zeker mee. "Ik vraag het mijn patiënten soms op de man af: wat maakt het verschil tussen werken en niet-werken in jouw portemonnee? Vaak maar 250 euro. Je moet je job al heel graag doen om mét rugpijn te gaan werken voor een extraatje van 10 euro per dag."
Zijn tweede verklaring is de overkill aan medische onderzoeken en de psychologische weerslag daarvan. En verklaring drie: rugpijnen zijn een zeer moeilijke kluif zijn voor controleartsen. "Bij 80 procent van de mensen die klagen over lage rugpijn kan de dokter geen diagnose stellen. Controleartsen hebben geen objectieve gegevens om zich op te baseren."
Overconsumptie
Van de Kelft ergert zich aan het feit dat artsen te snel overbodige radiografieën en scans laten maken. "In 60 procent van de gevallen wordt binnen de week zelfs een CT- of een NMR-scan gemaakt, terwijl je bij lage rugpijn veroorzaakt door overbelasting grote kans hebt dat de pijn na zes weken vanzelf verdwijnt. In 95 procent heeft al die medische beeldvorming geen zin en kost ze de samenleving enkel handenvol geld."
Waarom artsen die scans voorschrijven, raakt de kern van het probleem, stelt Van de Kelft: "Artsen worden per consultatie betaald. Het is veel makkelijker om een patiënt een scan voor te schrijven dan uit te leggen dat die waarschijnlijk sowieso niet veel gaat opleveren." Ook met operaties stelt het volgens dokter Van De Kelft net hetzelfde probleem van de overconsumptie.
Te veel patiënten landurig thuis. Te veel onnodige scans. Te veel onnodige operaties. Hoe moet het dan wel, volgens Van de Kelft? Ook de oplossing is een drievuldigheid. "De huisarts moet sneller goed afgestelde pijnmedicatie starten om te verhinderen dat pijn chronisch en de aandoening levenslang wordt. Patiënten moeten bewegen, terwijl ze er net bang voor zijn. Maar vooral: patiënten moeten gewoon zo snel weer gaan werken, mits goede pijnbestrijding. In veel jobs maakt het geen verschil of je nu thuis in de zetel pijn hebt of op het werk op een stoel. Uit het actieve leven vallen maakt mensen écht niet gelukkiger. Slechts een kleine minderheid heeft echt te veel pijn om te kunnen werken.