Daar is de vennootschapsbelasting weer

Mochten Atlas Copco, AB Inbev en BP nog enige hoop koesteren op een fiscaal cadeau, dan heeft het Europees Hof van Justitie die droom aan diggelen geslagen. Het Belgische gunstregime voor multinationals, de zogenaamde 'excess profit rulings', werd in januari veroordeeld door de Europese Commissie wegens illegale staatssteun. Nu is het kortgeding dat de Belgische regering daartegen aanspande ook afgewezen.

Resultaat is dat België schoorvoetend moet aankloppen bij de multinationals met de vriendelijke vraag of zij hun 700 miljoen euro aan belastingvoordeel willen teruggeven. België voldoet immers niet aan de voorwaarden die verbonden zijn aan een kortgeding. Concreet kan de regering niet bewijzen dat er urgentie is en dat de belangen van het land ernstige schade dreigen op te lopen. De Europese rechter stuurt België met lege handen weg.

Minister Van Overtveldt heeft de hoop nog niet helemaal opgegeven. Op dit moment loopt er nog een andere beroepsprocedure die België heeft aangespannen. Die uitspraak komt er wellicht pas in 2018. De N-VA-minister is ervan overtuigd dat belastingvrijstelling voor de multinationals uiteindelijk toch nog aanvaard kan worden.

Intussen neemt Van Overtveldt wel de nodige maatregelen op vraag van Europa. Met verschillende multinationals lopen al gesprekken over de terugvordering van de belastingvoordelen. Bedoeling is om stap voor stap geld te innen en opzij te zetten, wat bij een aantal bedrijven al redelijk snel zou kunnen gebeuren.

De timing valt best mee, want de regering kan nog wat geld gebruiken in aanloop naar de begrotingsoefening van 2017. De federale regering moet volgende maand op zoek naar 2,4 miljard euro. Niettemin pleit Van Overtveldt voor grote voorzichtigheid met het geld dat de multinationals zullen terugstorten. Bedoeling is dat het geld niet meteen wordt uitgegeven. Als België straks het pleit wint, dan moeten zij immers hun geld terugkrijgen.

Maar de kans is klein dat de bedrijven hun geld zullen terugzien, zegt Luc Maes, emeritus docent fiscaal recht aan de KU Leuven en UAntwerpen. "Zodra je fiscale maatregelen lanceert voor specifieke ondernemingen, duikt het spook van de verdoken staatssteun op. Het geld laten terugvloeien is dus geen optie, tenzij dat geïnvesteerd wordt in het bredere ondernemersklimaat."

Volgens het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) ligt de oplossing voor de hand: "Compenseer het wegvallen van de rulings met de verlaging van de vennootschapsbelasting. Dat zou het investeringsklimaat aanzienlijk verbeteren, zeker als je rekening houdt met de evolutie in andere landen. Ook Nederland, Luxemburg en Groot-Brittannië denken al aan een verlaging van het tarief", zegt woordvoerder Bart Croes.

Eenheidsworst

Van Overtveldt wil daar volop voor gaan. "De hervorming van de vennootschapsbelasting is het antwoord op de internationale druk op bepaalde fiscale regimes", aldus zijn woordvoerder. "Het tarief moet omlaag, aftrekposten moeten worden geëvalueerd en we moeten naar een eenvoudiger systeem dat aantrekkelijk is voor kmo's en grote bedrijven." De hervorming wordt een van de prioriteiten voor de regering-Michel tijdens de begrotingsonderhandelingen voor 2017.

De vraag is: mag België überhaupt nog een eigen fiscaal beleid voeren? Van Overtveldt maakt er geen geheim van de Europese regeldrift wat hem betreft iets te ver gaat. Een bezorgdheid die volgens Maes volkomen terecht is. Hij vreest dat de fiscale eenheidsworst ons land zuur zal opbreken.

"België moet meer ruimte krijgen om zichzelf aantrekkelijk te maken voor bedrijven. Bovendien is het niet duidelijk waar Europa de grens trekt. Wat mag wel, en wat niet? Zolang we dat niet precies weten, is het erg moeilijk voor deze regering om beleid te maken."