'Cannes is het WK van de cinema'

Vierentwintig karaat is hij, de Gouden Palm. Telt negentien bladeren, ligt op een kussen van kristal, en is ingekapseld in blauw Marokkaans leer. Een kostbaar goed, dus, zoveel is duidelijk. Gegeerd ook, want de erelijst van Cannes fonkelt intussen als was het het pantheon van de cinema. En met kandidaten als Steven Soderbergh, Ethan en Joel Coen, Roman Polanski, Jim Jarmusch, Baz Luhrmann en François Ozon is de kans op een nieuwe klinkende winnaar ook dit jaar bijzonder groot.

"Voor mensen die geloven in film als kunstvorm is Cannes nog steeds een hoogmis", zegt Patrick Duynslaegher, artistiek directeur van het Filmfestival van Gent. "Sommigen doen er denigrerend over en tijdens het festival is er altijd kritiek op de kwaliteit, maar Cannes is een soort wereldkampioenschap van de cinema. Als je de eindejaarslijstjes van de gezaghebbende magazines bekijkt, zal je ook dit jaar weer zien dat de helft bestaat uit films die in Cannes zijn vertoond. Het is nog elk jaar dé vitrine voor auteurscinema."

Commerciële impact

Minder voorspelbaar, echter, is de commerciële impact van een Gouden Palm. Lokt erkenning aan de Côte d'Azur ook elders volk naar de bioscoop? Brengt winst in Cannes ook welvaart aan de kassa? Vragen die Brigitta Portier, woordvoerder van onder meer filmverdeler Cinéart en klaar voor haar 21ste werkbezoek aan Cannes, als volgt beantwoordt: "De Gouden Palm is zeker geen 100 procent waterdichte garantie dat een film het ook aan de box office goed zal doen. Meer dan een commerciële impuls is het vooral een zaak van prestige en erkenning. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, zoals Amour (de winnaar van vorig jaar) die het enorm goed heeft gedaan. Maar veel andere winnaars, ik denk aan de Roemeense film 4 months, 3 weeks and 2 days, lopen helemaal niet in België."

Een carrousel van classics en cultfilms, dus. Met de Gouden Palm als korte kieteling onder de oksels van het grote publiek. Portier: "Na Cannes zijn de mensen nieuwsgierig en willen ze de winnende film zien, maar er zijn ook andere factoren zoals kritiek van de pers of mond-aan-mondreclame die bepalen of de winnaar goed scoort of niet. De Gouden Palm veroveren is dus zeker een pluspunt, maar lang niet de enige reden tot succes."

Net als zijn tegenhangers in Berlijn en Venetië heeft het filmfestival van Cannes de reputatie vooral artistieke cinema te bekronen, eerder dan kaskrakers in de dop. Vaak biedt het een platform aan films die anders nooit in het vizier van het commerciële circuit zouden komen.

Niettemin, zo vervolgt Portier, moet lof in Cannes de poorten naar de goudpot openbreken. Ze zegt: "Een goede prestatie in Cannes is nog steeds een heel sterk verkoopargument. Als een film er positief wordt ontvangen, kan men op commercieel vlak de prijzen flink verhogen. Dat voel ik heel fel bij al mijn klanten. Voor verdelers is het een must om de Gouden Palm in huis te halen en dat heeft natuurlijk zijn prijskaartje. Om welk bedrag het juist gaat, weet ik zelf niet. Ik ben er heel nieuwsgierig naar, maar tegelijk zou het mij ook veel stress bezorgen om te weten hoeveel de film die ik probeer te verdelen exact waard is."

Belgische spoeling opnieuw flinterdun

Er is de Brusselse Yolande Moreau, alhier vaak vergeten maar in Frankrijk zeer gerespecteerd, die haar nieuwe film Henri voorstelt. Als afsluiter van de 45ste editie van de parallelle competitie genaamd Quinzaine des Réalisateurs. Er is ook Jan Blijvoet, hoofdrolspeler in Borgman van Alex van Warmerdam, de eerste Nederlandse film in competitie in 38 jaar. En, jawel, er is opnieuw Matthias Schoenaerts, acteur in Blood Ties, het misdaaddrama van Guillaume Canet dat in officiële competitie uitkomt. En er is, tot slot, ook Gilles Coulier, die met de selectie van zijn Mont Blanc in de officiële kortfilmcompetitie de enige Vlaamse regisseur is die dit jaar een prijs kan winnen in Cannes.

Maar voorts blinken de landgenoten, zoals dat heet, vooral uit in afwezigheid, de komende weken op de Croisette. Voor het tweede jaar op rij. Opvallend, want in de jaren voor 2012 werden zowel Aanrijding in Moscou (Christophe Van Rompaey), De helaasheid der dingen (Felix Van Groeningen), Blue Bird (Gust Van Den Berghe), Badpakje 46 (Wannes Destoop), Le gamin au vélo (de broers Dardenne) als Les Géants (Bouli Lanners) bekroond. Met Rosetta, in 1999, en L'Enfant, in 2005, kaapten de broers Dardenne zelfs twee keer de hoofdprijs weg.

Nu, dus, kleurt Cannes een pak minder zwart-geel-rood. Patrick Duynslaegher: "Dit betekent niet dat we meteen moeten denken dat onze cinema plots niets meer voorstelt, want Cannes toont een selectie van de beste films van over de hele wereld. Elk jaar zie je er de beste Franse, Italiaanse en Amerikaanse films en films uit landen die op dat moment 'in' zijn, zoals Korea. Vlaanderen is daar eerlijk gezegd nog niet aan toe, denk ik. Men haalt veel internationale prijzen binnen, maar dat is toch vooral een opstapje naar Cannes, de ultieme consecratie voor elke regisseur. Bovendien heeft de Franstalige Belgische cinema sowieso een voetje voor, omdat die meer in het verlengde ligt van de kwaliteitsvolle Franse cinema. Veel kans bijvoorbeeld dat de nieuwe film van de broers Dardenne volgend jaar in Cannes te zien is. Maar in die traditie van auteurscinema staat Vlaanderen voorlopig nog niet zo sterk."