De CREG heeft gewoon gelijk

Wie de elektriciteitsmarkt kent, kan rekenen en objectief wil blijven, kan maar tot één conclusie komen: Guido Camps van de CREG heeft gelijk wanneer hij stelt dat Electrabel jaarlijks ongeveer 2 miljard verdient aan zijn afgeschreven kerncentrales. Een eenvoudige analyse van de door Electrabel zelf aangebrachte gegevens én actuele kennis van de elektriciteitsmarkt laat daarover geen twijfel bestaan. Rekent u even mee.

De berekening van de CREG, raadgever van de overheid en toezichthouder op de gas- en elektriciteitsmarkt, slaat op het jaar 2007. De Belgische kerncentrales produceerden toen 48.227.390 MWh (Megawattuur) of 48,2 TWh (Terrawattuur). Electrabel leverde daarvan ongeveer 90 procent, het overige deel werd door SPE geproduceerd. Deze cijfers worden door geen van de partijen betwist.

Maar het rapport van de Nationale Bank aanvaardt de stelling van de CREG niet, dat de prijssetting van de meeste elektriciteitsleveringscontracten gebeurt op basis van forward-noteringen van de Endex. Iedereen die actief is op de elektriciteitsmarkt (en zelf kan ik bogen op 8 jaar ervaring in het kopen en verkopen van stroom) weet dat dit voor 99 procent van de professionele verbruikers wél het geval is. Hieruit blijkt het totaal gebrek aan kennis van de elektriciteitsmarkt van de Nationale Bank.

De “Endex” is een termijnmarkt waarbij men als eindafnemer vandaag stroom koopt tegen een zogenaamde forwardnotering, voor levering in een van de volgende jaren. Het gemiddelde van die kooptransacties is wat er door Endex als marktprijs wordt gepubliceerd. Zo kan je bijvoorbeeld vandaag stroom kopen tegen 58,78 €/MWh voor levering in 2012, 59,02 €/MWh voor levering in 2013 en 59,76 €/MWh voor levering in 2014.

Elke elektriciteitsleverancier biedt aan al zijn professionele klanten dergelijk Endex-gekoppeld tarief aan, elke aankoper van stroom in elk bedrijf zal bevestigen dat hij/zij aankoopt volgens de forwardnoteringen op Endex. Enkel heel grote stroomafnemers kopen af en toe wat extra ‘peak load’ op Belpex, de Belgische ‘day ahead’-stroomspotmarkt. Maar ook het gros van hun aankoop wordt volgens Endex aangekocht. Voor de particuliere afnemers (de gezinnen) gelden andere parameters, de zgn. Ne en Nc parameters, maar deze staan uiteraard heel wat hoger genoteerd dan de Endex-groothandelsprijs. Op dit segment maakt Electrabel dus nog meer winst.

De Nationale Bank gebruikt de Belpex-notering als dé richtwaarde inzake stroomverkoop. Eenvoudige analyse van de cijfers leert dat dit niet klopt. Belpex is een virtuele dagelijkse veiling van stroom waarbij stroom vandaag wordt verkocht of gekocht voor levering morgen. Het is dus een zogenaamde ‘day ahead’ of spotmarkt. In 2007 werd 7,59 TWh op die manier verhandeld, dat is 8,5 procent van het totale verbruik in België. Onnodig te zeggen dat de Belpex-markt dus weinig representatief is voor de Belgische elektriciteitsmarkt.

Kortom, het gemiddelde van de forwardnoteringen van de Endex voor 2007 is wel degelijk de enige correcte richtwaarde. De gemiddelde notering van de Endex in 2007 bedroeg 59,52 €/MWh.

Productiekost/winst

Tot zover de discussie over de verkoopprijs van nucleaire stroom. Laat ons nu de productiekost bekijken. De CREG schat die kost van de kerncentrales voor 2007 op 16,97 tot 21,37 €/MWh. Electrabel houdt het op 29,1 €/MWh. Het dispuut ontspint zich vooral over de manier waarop de provisies inzake de nucleaire ontmanteling moeten worden ingecalculeerd. Electrabel rekent daarvoor met een eenmalige factuur voor 3 jaar, de CREG verdeelt die kost uiteraard over 3 jaar. Na analyse geeft de NBB de CREG daarin gelijk. De NBB komt finaal tot een productiekost van 21,7 à 22,4 €/MWh.

En dan nu de winst. Laat ons uitgaan van de gemiddelde productiekost die de NBB accepteert en deze aftrekken van de gemiddelde verkoopprijs voor stroom in 2007, dan komen we aan 59,52 - 22,05 of 37,47 €/MWh. Dit vermenigvuldigen we met de totale geproduceerde nucleaire 48.227.390 MWh. Dat geeft 1,8 miljard € winst. Doen we dezelfde oefening voor 2010 dan komen we aan 1,92 miljard € winst. Dat zit zéér dicht bij wat de CREG stelt. In dit licht is het opmerkelijk dat er de laatste weken heel veel commotie is over de kost voor de ondersteuning van zonnepanelen van 4 €/MWh, terwijl de nucleaire “subsidie” bijna het tienvoudige bedraagt.

Dat de Nationale Bank een kapitale fout in haar benadering maakt, kan haar niet ten kwade worden geduid. Zij kan niet van alle markten thuis zijn, zeker niet op een vrij ingewikkeld domein als de energiemarkten. De vraag is natuurlijk waarom de federale regering zich niet wou neerleggen bij de studie en positie van de onafhankelijke regulator CREG, die nota bene expliciet dit soort van studies en adviesverlening als hoofdopdracht heeft. Is het omdat Magnette een persoonlijke rekening met de CREG heeft open staan nadat de regulator enkele keren de minister had teruggefloten? Is het omdat de overduidelijke megawinsten van Electrabel in schril contrast staan met de belastingen die het bedrijf (niet) betaalt en de publieke opinie hierover niet verontrust mag worden? Of is het omdat dergelijke superwinsten moeilijk te rijmen vallen met het gegeven dat de Belgische consument (bedrijf dan wel particulier) de hoogste stroomprijs in heel Europa betaalt?

Electrabel betwist deze benadering, omdat zij beweren gemiddeld meer onder Endex-notering te verkopen. Electrabel verkoopt inderdaad wellicht stroom aan haar dochter Electrabel Customer Solutions tegen lagere notering, waarna Electrabel Customer Solutions deze dan aan het Endex-gemiddelde verkoopt. Een vestzak-broekzakoperatie waarbij de winst uiteraard in het GDF-Suez-huishouden blijft.