Vlaamse ondernemers keren zich openlijk tegen 'PS-staat'

Luc Bertrand is een man van vele stielen: CEO van investeringmaatschappij Ackermans & van Haaren, bestuurder van bedrijven, Belgische captain of industry en baron. Een graag geziene gast en spreker, ook in de hoogste kringen van de Belgische politiek en haute finance. Altijd bedeesd en genuanceerd. Dat net hij de regering-Di Rupo I omschrijft als "marxisme, geen socialisme" is dan ook bijzonder merkwaardig en opvallend.

Ondernemers klagen al jarenlang luidop over te hoge loonkosten en te hoge bedrijfslasten. Maar mensen als Bertrand bewaarden hun echte kritiek voor de salons waar ze met politici dineerden om hun ongenoegen te uiten. Scherp, maar discreet. Tot nu dus.

Bertrand staat niet alleen, zo blijkt nu. Ondernemend Vlaanderen schaart zich massaal achter zijn boodschap. "Of de term marxisme hier op zijn plaats is, is een andere vraag. Maar inhoudelijk heeft Luc Bertrand wel gelijk. En vergis u niet, hij vertolkt wel degelijk wat er leeft bij de ondernemers", zegt Ignace Van Doorselaere, CEO van de lingeriegroep Van de Velde.

Tijdens de aanslepende regeringsonderhandelingen vorig jaar had Luc De Bruyckere, toen nog voorzitter van de ondernemersorganisatie Voka, al vriend en vijand verbaasd met zijn uithaal 'Nous en avons marre!' Dat zijn woorden enkele maanden later zoveel profetie zouden bevatten, had zelfs hij niet kunnen bevroeden.

De sfeer tussen ondernemers en politiek is duidelijk verziekt. "We moeten oppassen dat we niet vervallen in een wij-zijdenken", zegt Jo Libeer, gedelegeerd bestuurder van VOKA. Al moet de gedelegeerd bestuurder van Voka wel toegeven dat er bij de ondernemers een sterk gevoel leeft van een nauwelijks ingehouden beschuldigende toon. "Niet alleen in de uitspraken van de politici, ook in de latente wetgeving. Het wantrouwen is vandaag als model ingevoerd, en als je als overheid vertrekt vanuit wantrouwen moet je controleren. Dat voedt het wantrouwen bij de ondernemers nog meer."

Strijd tegen crisis

De Belgische ondernemers lopen dan ook bijzonder nerveus rond. Het lijkt alsof er maar geen eind komt aan de economische crisis die nu vier jaar woedt. Konden de bedrijfsleiders eerst nog schrappen in overtollige uitgaven, dan moeten ze de broeksriem nu wel heel strak aanhalen. Wie het aantal faillissementen, bedrijfssluitingen en ontslagen bij elkaar telt, komt tot duizelingwekkende getallen. Het ene record volgt hier het andere op.

In hun strijd tegen de crisis voelen de ondernemers zich behoorlijk in de steek gelaten door de federale regering. Meer nog, ze beschuldigen de regering een 'PS-staat' te creëren. Versta, in hun ogen is het jarenlange non-beleid van de Franstalige partij de reden waarom Wallonië economisch achteraan bengelt. En ze vrezen nu dat dit beleid zich nationaal vertaalt.

"We zijn op weg naar een neocommunistische maatschappij", zegt captain of industry Julien De Wilde. De voormalige topman van industriële iconen als Alcatel en Bekaert neemt geen blad voor de mond. "Ja, ik ben heel cynisch geworden, vooral het jongste jaar. In dit land, en dan vooral in de socialistische familie, spreekt men steeds over een herverdeling. Begrijpen dat er daarvan pas sprake kan zijn als er iets te herverdelen valt is echter te veel gevraagd blijkbaar."

Dat het ongenoegen niet uit individuele of reactionaire monden komt, is nieuw. "We zitten gevangen in de wurggreep van deze regering die met de PS een non-beleid voert, meent Wouter Torfs, van de gelijknamige schoenenketen, toch niet meteen bekend als communautaire scherpslijper. "De schrik van een pure PS-regering die mikt op symbooldossiers, en een Vlaamse minderheid die geen tegengewicht biedt, leeft sterk bij de ondernemers", zegt Torfs.

Ook Bart Claes, van de kledingketen JBC, merkt op dat deze regering te eenzijdig defensief bezig is. "Men vertrekt enkel van het principe van herverdelen. Terwijl de koek groter gemaakt moet worden om te kunnen herverdelen. Dat de regering dat als uitgangspunt neemt. Ik ben het beu om als een kapitalist bestempeld te worden die enkel met zijn centen bezig is."

De irritatiedrempel bij de ondernemers lijkt bereikt, de teneur is er een van 'we hebben het gehad'.

Regen in Parijs

"Onderschat ook het effect niet van Parijs", zegt een topondernemer die liever anoniem blijft. "De regering van François Hollande werkt inspirerend voor de PS, dat ontgaat de ondernemers ook niet." Hollande voerde recentelijk nog een hoge vermogensbelasting in die vooral de rijkste families treft. Ook in de Belgische federale regering gingen stemmen op om vermogens meer te belasten. Hoewel dat plan afgevoerd werd, blijft de frustratie.

Ignace Van Doorselaere: "Vooral het feit dat het bijna een automatische reflex is geworden om elders geld te zoeken. Als wij als bedrijf op het einde van het jaar middelen te kort hebben, dan gaan we eerst intern kijken wat we kunnen doen vooraleer we naar onze aandeelhouders stappen voor vers kapitaal. Bij de overheid is dat blijkbaar niet zo. Het gebrek aan efficiëntie is stuitend."