Muiterij bij Murdoch

ls Murdoch komt, is het menens. Midden vorig jaar, op het hoogtepunt van het afluisterschandaal, nam de tachtigjarige mediamagnaat al eens zijn privéjet om naar Londen te vliegen en de zondagskrant The News of the World op te doeken. Deze week was het opnieuw van dat, nadat er vorig weekend vijf ervaren journalisten waren opgepakt op beschuldiging van omkoping van politieofficieren en ambtenaren. Opnieuw arrestaties, want eerder werden al vier andere journalisten van de tabloid in de boeien geslagen.

Dus nam Murdoch opnieuw zijn jet en vloog hij donderdag van zijn thuisbasis in New York naar Londen, om vrijdagmorgen met een geblindeerde Range Rover koers te zetten naar Wapping. In de hoofdkantoren van News International, zijn bedrijf dat The Sun, The Times en The Sunday Times uitgeeft, bezocht hij samen met zin zoon Lachlan de redactie van The Sun om de gemoederen te bedaren en hun vertrouwen te herwinnen. Broodnodig, want de voorbije week was er net geen revolte uitgebroken tegen Murdoch en het management van News International.

Steen des aanstoots voor de journalisten is het Management and Standards Committee, een soort auditbureau dat Murdoch oprichtte in de nasleep van het afluisterschandaal bij News of the World. Toen duidelijk was geworden dat journalisten telefoongesprekken en voicemails van 800 bekende en minder bekende personen hadden afgeluisterd, had Murdoch immers nog maar een doel: het duistere verleden bij de tabloidkranten van de mediagroep uitspitten en zorgen dat de redacties zich in de toekomst netjes aan alle wettelijke en deontologische regels houden. De leden van het comité, die kantoor houden in een gebouw recht tegenover de redactie van The Sun, kregen daarvoor zo goed als carte blanche. Zo kregen ze onder meer 300 miljoen e-mails van The Sun en The News of the World, mails die ze allemaal willen doorploegen op zoek naar malversaties.

Schending bronnengeheim

Op zich geen probleem, alleen is die onderzoekscommissie de belangrijkste tipgever geworden van Scotland Yard. Vertrouwelijke informatie en namen van bronnen kwamen op die manier in handen van de politie. Een schande, vonden de journalisten van de krant, want op die manier schond de commissie een van de basisprincipes van de journalistiek: het bronnengeheim. Maar nog erger was dat ook de negen arrestaties van journalisten die de voorbije weken plaatsvonden, een direct gevolg van informatie waren die de commissie aan de politie had gegeven.

"Een heksenjacht", fulmineerde Trevor Kavanagh begin deze week in verschillende media. Kavanagh, een voormalig politiek redacteur van The Sun die tot adjunct-hoofdredacteur opgeklommen is, richtte zijn pijlen op de politie die de journalisten behandelde als "leden van een georganiseerde misdaadbende". Dat de politie, die voor de onderzoeken bij de Britse pers 169 rechercheurs inzet, vorig weekend in alle vroegte de huizen van de journalisten binnenviel, kinderen uit hun bed lichtte en zelfs dozen cornflakes doorzocht, was buiten alle proportie, sneerde hij. Zeker omdat betalen voor informatie standaard was in de Britse journalistiek.

Maar Kavanagh was ook niet te spreken over Murdoch en de andere bazen van News International. "We liggen onder vuur", verklaarde hij. Het Management en Standards Committee was volgens Kavanagh, nota bene jarenlang een vertrouweling van Murdoch, een poging van de directie om de verantwoordelijkheid voor alle schandalen in de schoenen van de individuele journalisten te schuiven. Op die manier zou de bedrijfstop hopen alle schuld van hun handen af te wassen.

Murdoch wist dus wat hem te doen stond bij zijn bezoek aan The Sun: de journalisten duidelijk maken aan wiens zijde hij staat. Dus nam hij tijdens Operatie Sympathie meteen de vlucht vooruit: The Sun blijft niet alleen een van zijn kroonjuwelen, in een mail die hij rond de middag naar het personeel stuurde, kondigde hij meteen ook aan dat de tabloid er "heel snel" een zusje op zondag bij krijgt. Na het haastige opdoeken van News of the World tijdens de vorige zomervakantie, moet de nieuwe zondagskrant de journalisten van The Sun een langetermijnperspectief geven. Al hoopt Murdoch ongetwijfeld ook dat de nieuwe zondagskrant een even grote geldkoe wordt als News of the World. Die krant, die op het einde een oplage van ongeveer 2,5 miljoen exemplaren had, was een van de rijkste en meest winstgevende kranten in Groot-Brittannië.

Geen haar op Murdochs hoofd dat er dus aan denkt om de krant die hij in 1969 kocht, in de steek te laten in deze woelige tijden. Daarom ook zal hij de volgende weken in Londen blijven om de redactie te steunen in haar strijd. "Dit is een deel van mij en een van de realisaties waar ik het meest trots op ben", schreef Murdoch in zijn mail, waarna hij de redactie wat stroop om de mond smeerde met een lofzang op de "uitzonderlijke journalistiek en de getalenteerde vrouwen en mannen die hier iedere dag onvermoeibaar werken zodat onze lezers een betrouwbare nieuwsbron in handen krijgen". Ten slotte kondigde hij meteen ook aan dat de gearresteerde journalisten niet langer geschorst zijn. Zodra ze vrij komen, kunnen ze zonder problemen weer aan de slag. Meer zelfs, News International zal ook al hun juridische kosten betalen.

'Koninklijk' bezoek

's Namiddags was het dan eindelijk tijd voor een bezoek aan de redactie, maar een toespraak voor het voltallige personeel zat er niet in. Een rondleiding was het, "net als een lid van een koninklijke familie die een ziekenhuis bezoekt", sneerde een anoniem journalist op Sky News naar zijn bazen. Murdoch en zoon Lachlan beperkten zich tot enkele gesprekjes met individuele journalisten.

Operatie geslaagd, zo leek het, want al gauw verschenen er op Twitter en op Britse nieuwssites berichten van huidige en voormalige topmedewerkers van onder meer The Sun en News of the World die de boodschap van Murdoch positief onthaalden. "Een fantastische e-mail." "Uitstekend nieuws." Murdoch had duidelijk de juiste snaren betokkeld, zo leek het op het eerste gezicht.

Maar al snel kwamen ook de meer kritische commentaren van journalisten die nog steeds bij News International werken. Anoniem weliswaar, want in het openbaar kritiek geven op Murdoch is niet de beste strategie voor wie bij de Murdochkranten wil blijven werken. Dat de gearresteerde journalisten weer aan de slag mogen, is volgens de journalisten prima nieuws, maar op de kern van de zaak - de verreikende onderzoeksopdracht van het Management and Standards Committee - gaf Murdoch geen duimbreed toe.

"We zullen elk bewijsstuk dat we vinden overhandigen (aan de politie, JDB)", schreef Murdoch in zijn mail. "Niet alleen omdat we daartoe verplicht zijn, maar ook omdat dat de juiste manier van handelen is."

Onze vertrouwelijke bronnen en informatie zullen dus nog steeds in handen van de politie komen, vrezen verschillende journalisten. "Dit verandert niets", verklaarde er een aan The Guardian. Ook een journalist die gearresteerd werd, gaf al aan nog weinig zin te hebben om naar de krant terug te komen. "Wij zijn bont en blauw geslagen", meende een redacteur, nog niet bekomen van de shock van de arrestatie en de deuk in het vertrouwen. Murdoch heeft de oorlog nog niet gewonnen.