Pas op in Franse Ikea's, want de Belgische CEO ziet u
De Belgische CEO van Ikea France, Stefan Vanoverbeke, is in verdenking gesteld wegens het bespioneren van zijn werknemers. Zijn intussen ontslagen veiligheidschef won onder meer illegaal inlichtingen in over vakbondsafgevaardigden en ontevreden klanten.
Stefan Vanoverbeke werd samen met zijn financieel directeur, Darius Rychert; zijn voorganger Jean-Louis Baillot en Ikea Frankrijk als juridische entiteit door de Franse onderzoeksrechter in verdenking gesteld voor "medeplichtigheid aan het verzamelen van privégegevens" en "medeplichtigheid aan schending van bedrijfsgeheimen".
Het drietal mocht beschikken na te zijn verhoord door de gerechtelijke politie van Versailles. De Zweedse meubelketen moest ook een borg van 500.000 euro betalen. In het onderzoek, dat in april 2012 begon, zijn nu al een tiental Ikea-werknemers gedaagd.
Huiseigenaar of niet
Spilfiguur in de zaak is Jean-François Paris, de intussen ontslagen 'risk manager' (veiligheidschef) van Ikea France. Aan de politie verklaarde Paris "op last van toenmalig directeur Baillot" een grootschalig "controlesysteem" te hebben uitgebouwd waarbij het privéleven van personeelsleden en kandidaat-werknemers van minstens negen vestigingen werd "gescreend". Om te weten of een sollicitant een strafregister had of niet werd onder meer een privédetectivebureau, Eirpace, ingeschakeld. Er loopt daarom ook een onderzoek naar vier politieagenten die deze inlichtingen, tegen betaling, doorspeelden.
De praktijken vonden volgens Paris al plaats sinds halfweg jaren 2000, dus lang voor Vanoverbeke in 2010 aan het hoofd kwam van Ikea Frankrijk. "Zo functioneerde het bij Ikea, in samenwerking met de veiligheidschef", verklaarde de ex-directeur van de winkel in Avignon aan justitie volgens pv's die het blad Le Canard Enchaîné kon inkijken.
Vanoverbeke ontkent op de hoogte te zijn geweest van de praktijken en ontdekte ze naar eigen zeggen pas toen de affaire in februari 2012 uitlekte, nadat e-mails tussen de bedrijfstop en een veiligheidsbedrijf uitlekten waarin soms informatie werd verzocht over een lastige klant die het bedrijf vervolgde, of soms voor 80 euro werd nagegaan of een werknemer huiseigenaar was of niet.
Infiltreren
Ex-veiligheidschef Paris zei aan de krant Le Monde echter dat de directie in 2010 wel degelijk op de hoogte was toen hij militante vertegenwoordigers van de vakbond Force Ouvrière liet bespioneren in de vestiging van Franconville (Val D'Oise), waar toen gestaakt werd. Twee privéconsultants van het bedrijf GSG infiltreerden daar toen de werkvloer, tegen betaling door de algemene directie in Parijs. Volgens GSG gebeurde dat "om het kaderpersoneel te beschermen" en een "sociale audit" uit te voeren. Volgens het personeel "bespioneerde" het duo iedereen.
Vanoverbeke - die voor hij CEO werd in Frankrijk sinds 2000 topfuncties bekleedde bij Ikea België, Italië en Polen - behield gisteren het vertrouwen van de holding in Zweden. "We hebben ons eigen interne onderzoek reeds gevoerd, omdat deze praktijken indruisen tegen onze bedrijfswaarden", zegt Josefin Thorell van Ikea Group vanuit Stockholm. "Als een resultaat daarvan zijn vier managers, waaronder een veiligheids- en een HR-manager, ontslagen."
Op de vraag of ook Vanoverbeke de laan was uitgestuurd als hem iets kon worden aangewreven antwoordt Thorell bevestigend. "Maar hij is vandaag opnieuw aan het werk. We zien zijn inverdenkingstelling als deel van de procedure die men tegen het bedrijf is begonnen. Ze heeft voor ons als voordeel dat we nu als partij het volledige dossier mogen inkijken om onze verdediging te organiseren. Sinds deze zaak begon hebben we ook een interne gedragscode uitgebouwd, zodat zoiets nooit meer kan voorvallen.