Begroting in evenwicht geen fetisj meer

Waar, hoeveel en door wie moet of kan er nog bijkomend bespaard worden? Die vragen beroeren de gemoederen sinds N-VA-voorzitter Bart De Wever afgelopen weekend op zijn nieuwjaarsreceptie aankondigde dat de federale regering wat hem betreft nog een stevige tand moet bijsteken.

Een verrassend nieuw inzicht was dat niet. Uit prognoses van Eurostat bleek vorig najaar dat België in twee jaar tijd nog een tekort van een dikke 7 miljard moet wegwerken om het beoogde evenwicht in 2018 te bereiken. Maar feit is wel dat de situatie er sindsdien nog prangender op is geworden: extra kosten voor de vluchtelingen en de veiligheid, belastinginkomsten die sputteren en deelstaten die de rekeningen niet op orde krijgen.

Besparingsritme

Kortom, zelfs met extra besparingen wordt het vrijwel onmogelijk om die doelstelling te halen. Alleen wou niemand dat tot nu toe gezegd hebben. Want wie als eerste het begrotingstraject loslaat, riskeert weggezet te worden als stoorzender van het centrumrechtse saneringsproject.

Maar de geesten zijn aan het rijpen. Off the record geven diverse regeringsbronnen toe dat het eens zo nagestreefde begrotingsevenwicht in 2018 geen fetisj meer is. "Voor ons mag het ook 2019 of 2020 zijn", valt binnen MR te horen. "Het belangrijkste is vooral dat de schuld verkleint en dat kan gerust met een trager besparingstraject."

Maar ook een puur politieke afweging speelt bij de Franstalige liberalen om niet tot op het bot te gaan. Met name het totale gebrek aan concurrentie op de rechterkant van het politieke spectrum. "Wie zal ons aanvallen als we het besparingsritme milderen? De PS toch niet?"

Aan Vlaamse zijde ligt dat iets anders. Op Vlaams Belang na is er evenmin oppositie op rechts, maar N-VA, CD&V en Open Vld zijn wel elkaars grootste concurrenten. Toch mildert ook daar de toon als er off the record wordt gesproken. CD&V is al een tijdje besparingsmoe, voor Open Vld zijn vooral de hervormingen en lastenverlagingen belangrijk om mee uit te pakken en N-VA wil in de eerste plaats nieuwe belastingen vermijden. Dat laatste is belangrijker dan evenwicht in 2018 of '19.

Zo was het niet onschuldig dat Bart De Wever in zijn nieuwjaarsspeech 2019 noemde als het jaar waarin de financiën op orde moeten zijn. "Ach, zoek daar niks speciaals achter. 2019 is gewoon het einde van de legislatuur", nuanceert zijn woordvoerder. Maar volgens andere N-VA-bronnen leverde De Wever wel degelijk een signaal af.

Betekent dit dan dat de hele eis om extra besparingen in de sociale zekerheid op niks zal uitdraaien? Dat nu ook weer niet. Alle partijen zijn er zich terdege van bewust dat zelfs met een versoepeling van het begrotingstraject er nog altijd een stevige lading besparingen gerealiseerd moet worden. En daarvoor komt de druk merkwaardig genoeg niet zozeer bij CD&V als wel bij Open Vld te liggen.

Vele blikken zijn immers gericht op de vrouw met veruit de grootste budgetten: minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld). "Laat ons eerlijk zijn: bij de pensioenen en werkloosheid valt niet veel meer te rapen, maar in de geneeskundige verzorging is nog niet tot op het bot gegaan. Ja, er is bespaard, maar de groeinorm is nog altijd groter dan de reële economische groei", zegt een topminister.

Derdebetalersregeling

Bij MR valt te horen dat er gekeken zou kunnen worden naar de zogenaamde derdebetalersregeling, waarbij Belgen die het minder breed hebben, alleen het remgeld betalen in het ziekenhuis. "Zoiets wekt de indruk bij mensen dat geneeskunde gratis is."

Bij Open Vld beseft men maar al te goed dat de anderen niet zullen aarzelen om het 'populaire Maggie' lastig te maken. De partij laat zich niet vangen. "Voor ons zijn er geen taboes, zolang het gaat om zinvolle hervormingen en iedereen zijn deel van de besparingen doet. Alleen zijn er vandaag partijen die echt besparen zoals wij, en andere die vooral praten over besparingen."