Allochtoon lust allochtoon op tv-journaal niet

Nieuwsjournaals worden gretig bekeken in allochtone gezinnen, zes op tien beschouwt het journaal zelfs als een 'dagtaak', zo blijkt uit een nieuw doctoraat van Hatim El Sghiar aan de Katholieke Universiteit van Leuven. "Er is potentieel om nog meer kijkers aan te trekken", meent El Sghiar, die gezinnen in lange interviews bevroeg over hun kijkgedrag. "Ze kijken naar Vlaamse zenders omdat ze geïnteresseerd zijn in de impact van gebeurtenissen op hun eigen leven en dat van hun kinderen, en omdat ze zich meer verbonden voelen met Vlaanderen. De mensen die niet zo goed Nederlands verstaan, zeggen dat ze meer op de hoogte zijn van wat er in Vlaanderen gebeurt omdat er op satellietzenders ook bericht wordt over zaken als de verkiezingen. Bij grote gebeurtenissen stemmen ze trouwens toch af op Vlaamse zenders, ook al hebben ze moeilijkheden met de taal." Taal speelt een veel grotere rol in de keuze voor een zender dan afkomst, zegt El Sghiar. "Marokkanen begrijpen bijvoorbeeld de meeste nieuwsuitzendingen op satellietzenders niet, omdat daar altijd standaard-Arabisch wordt gesproken. Zelf spreken ze Berbers, Marokkaans-Arabisch of Nederlands. Er is wel een enorme honger naar meer buitenlands nieuws, dus kijken ze naar Al Jazeera, dat 24 op 7 beelden uitzendt. Ze kijken wel, maar ze begrijpen niet wat er gezegd wordt. Vlaamse zenders krijgen ook de voorkeur omdat er heel veel wantrouwen is tegenover zenders uit Marokko en Turkije. Vlaamse zenders beoordelen ze als betrouwbaarder. Behalve als het over berichtgeving gaat waarin allochtonen en minderheden aan bod komen."

Dagelijkse gedaanten

In het onderzoek werd de bevraagde gezinnen een item getoond uit het VRT-journaal, waarin de VDAB allochtonen thuis opzocht om hen te stimuleren om werk te zoeken, omdat de klassieke kanalen niet genoeg resultaat opleveren. Zijn allochtonen meer geïnteresseerd in items over allochtonen? Niet dus. "Het item sprak veel mensen totaal niet aan, omdat ze zich er totaal niet in herkenden. Studenten, scholieren, werkende mensen: zij zien zichzelf als student, moeder, pendelaar, en veel minder als Turk, Marokkaan of moslim. Net in die dagelijkse gedaanten, komen ze veel te weinig aan bod."

Imams, allochtone politici, opstandige pubers: de allochtone usual suspects worden door de band genomen niet gesmaakt door de allochtone kijker. "Vrouwen klagen dat ze zich niet vertegenwoordigd voelen door de Marokkaanse en Turkse mannen die vaak aan het woord komen, niet-gelovigen voelen zich niet aangesproken door geestelijken. Liever ook een Vlaamse deskundige professor die uitleg geeft over de islam, dan Marokkaanse pubers in gebrekkig Nederlands hun zegje te laten doen over de hoofddoek. Een van de respondenten zei over dat item: 'Stop met idioten aan het woord te laten'."

Goede punten dus voor de kwaliteit van de berichtgeving, kritiek op de manier waarop allochtonen in beeld worden gebracht. Hoe moet het nu verder? "Heb meer aandacht voor die diversiteit en gelaagdheid", vindt El Sghiar. "En toon die verschillende gedaanten. Allochtonen worden nog steeds veel te veel in beeld gebracht op basis van religie en herkomst. De realiteit is anders. Toon die dan ook."