Mag een feministe dan geen borsten hebben?
Mag een feministe met half ontblote borsten in Vanity Fair gaan staan? Emma Watson krijgt alvast de wind van voren: je kunt niet zeuren dat je als vrouw niet serieus wordt genomen, om daarna je borsten te tonen. 'Geëngageerde Hollywood-vrouwen worden constant gepakt op inconsequenties.'
"Emma Watson: 'Feminisme, feminisme... loonkloof... waarom, oh waarom word ik niet serieus genomen... feminisme... oh, en hier zijn mijn tieten.'" De Britse radiopresentator en columniste Julia Hartley-Brewer sloeg er niet naast op Twitter. Watson siert deze maand de cover van Vanity Fair, en op een van de beelden van de obligate fotoshoot bij het hoofdartikel zijn haar borsten deels zichtbaar. En, zo vindt onder meer Hartley-Brewer, voor een feministe is een blote tiet hypocriet.
Watson, 26 inmiddels, heeft zich de laatste jaren ontpopt tot een mondige voorvechtster van gendergelijkheid. In 2014 bracht ze een breed opgemerkte toespraak voor de Verenigde Naties, waar ze als goodwillambassadeur voor UN Woman de campagne HeForShe lanceerde en mannen opriep om mee de schouders onder het feminisme te zetten.
Sindsdien reist ze de wereld rond om vrouwenrechten te promoten, ging ze speechen voor het Wereld Economisch Forum, richtte ze de feministische boekenclub Goodreads op, enzovoort en zo verder. Maar: wat betekent dat allemaal als je dan je borsten flasht, roepen critici online. "Triestig. Nooit gedacht dat zij haar borsten zou bovenhalen voor een fotoshoot", reageert iemand op de Facebook-pagina van Vanity Fair.
Beyoncé
"Je bent een sterke vrouw als je je borsten bovenhaalt voor een chique magazine, maar op pagina 3 van The Sun(Britse tabloid, LB) hebben we het over exploitatie?", vroeg Hartley-Brewer zich nog af op Twitter. Wat is dan wel een gepaste mate van bloot, zo springen anderen in de bres voor de Britse actrice. En doet een feministe niet vooral waar ze zin in heeft? "Mij verbaast het steeds weer hoeveel misverstanden er bestaan over feminisme", repliceerde Watson zelf tijdens een promo-interview voor haar nieuwste film Beauty and the Beast. Mag een feministe dan geen borsten hebben?
"Feminisme gaat over keuzevrijheid voor vrouwen, het is geen stok om andere vrouwen mee te slaan. Het gaat over vrijheid en gelijkheid. Ik begrijp echt niet wat mijn tieten ermee te maken hebben." Ze vertelde ook dat de shoot met de vermaarde modefotograaf Tim Walker "ongelooflijk artistiek aanvoelde. Ik was erg creatief betrokken en ik ben zo gelukkig met hoe interessant en mooi de foto's zijn geworden."
"Het valt wel op dat als een vrouw in de Hollywood-industrie zich politiek of sociaal engageert, mensen er als de kippen bij zijn om ze te wijzen op inconsequenties", stelt Sofie Van Bauwel, professor media- en genderstudies (UGent). Ze wijst naar Meryl Streep en haar anti-Trump-speech, of Beyoncé, van wie de feministische uitspraken ook voortdurend tegen het licht worden gehouden.
Gelaagdheid
De kritiek komt volgens haar veelal uit een soort oldskool feministische hoek die alles wat met popcultuur en media te maken heeft per definitie wantrouwt. "Bloot wordt daar meteen gezien als de objectivering van het vrouwenlichaam. Maar zij hebben niet het alleenrecht op de lezing van een beeld, en ze missen daarmee een stuk gelaagdheid."
Van Bauwel merkt dat jonge vrouwen over het algemeen vrijer omgaan met lichamelijkheid en het tonen van plezier. "Je ziet dat op een heel interessante manier bij jonge zwarte vrouwen die hun lichaam heel expliciet inzetten, waarvan de radicalere feministen, veelal uit de blanke middenklasse, vinden dat ze dat niet kunnen maken. Maar de boodschap - zie mij hier staan, ik voel me goed - wordt niet altijd gezien."