HET MYSTERIE van de verdwenen 6 MILJARD

Wat ligt er precies op tafel?

Geen evenwicht in 2016, wel in 2017 of 2018. En de overschotten die Europa eigenlijk wilde hebben tegen 2017? Die worden gewoon geschrapt. Het resultaat: er moet geen 17,2 miljard meer bespaard worden, maar nog amper 11 miljard euro. Volgens de krant De Tijd zijn de onderhandelaars het erover eens dat het begrotingstraject zo aangepast moet worden. "Het is effectief een piste die nu op tafel ligt", zegt een bron. Maar een akkoord is er zeker nog niet. Vooral niet omdat die bijstelling nogal moeilijk ligt voor CD&V. Die partij laat dan ook weten dan "het absoluut voorbarig is" om hiervan uit te gaan.

Waarom dan nu 11 miljard?

Om het heel simpel voor te stellen: de onderhandelaars zouden de ene Europese route op weg naar herstel gewoonweg verruilen voor de andere. Tot nog toe probeerde België zich te houden aan het stappenplan dat er afgesproken was in het Stabiliteitspact: tegen 2016 een evenwicht en tegen 2017 een overschot van 0,75 procent van het bbp. Kostprijs: zo'n 17 miljard euro.

Maar Europa heeft ondertussen ook een tweede route uitgedokterd: werk ieder jaar 0,5 procent van het begrotingstekort weg en doe dat via structurele maatregelen. Bij voorkeur door in de uitgaven te snoeien met een hervorming van de pensioenen of het krimpen van de uitgaven in de gezondheidszorg, desnoods door het laten stijgen van de belastingen. Als België de komende vier jaar telkens een goede 0,5 procent van zijn bbp wegwerkt, dan komt men ongeveer uit bij een inspanning van 11 miljard euro.

Zijn daar nadelen aan verbonden?

Toch wel. Een evenwicht in de strikte zin van het woord is er dan wellicht nog steeds niet, namelijk. Al is dat misschien niet zo heel erg, legt emeritus hoogleraar Wim Moesen (KU Leuven) uit. Door vier jaar op een rij een half procent te besparen, verklein je het gat in de begroting met 2 procent. Vandaag bedraagt het tekort om en bij de 2,8 procent. "Maar zodra het tekort onder de 1,7 procent gedaald is, kan je eigenlijk spreken van een begroting in evenwicht", zegt Moesen. "De overheidsinvesteringen bedragen immers 1,7 procent. Zijn de tekorten even groot of kleiner, dan dienen die om die investeringen te bekostigen en staan daar in de balans activa tegenover zoals schoolgebouwen of spoorweginfrastructuur."

Krijgen we daar dan geen boete voor?

Nee hoor, of toch niet zo lang we onder de Europese 3-procentnorm blijven en de tekorten dus niet opnieuw laten stijgen. Ook Europa kent namelijk het fenomeen van het voortschrijdend inzicht, meent Moesen. Zij willen de economie nu ook liever eerst de kans geven om te groeien "Of om het met Hegel te zeggen: in de geschiedenis zoekt het zinnige zijn weg. De VS heeft dat veel eerder begrepen. Zij hebben, in tegenstelling tot Europa, onmiddellijk na de bankencrisis al voor 'route 2' gekozen. Gevolg: een jaarlijkse groei van 2,5 à 3 procent. Terwijl Europa met zijn strikte beleid is blijven krabbelen."

Waarom hebben we dit dan niet eerder bedacht?

Omdat Europa vroeger veel strenger was, om te beginnen. Maar ook omdat naar een begrotingstekort van 0,0 procent toewerken een gunstige invloed heeft op de schuldgraad. De Belgische schuldgraad schommelt zoals bekend rond de 100 procent. Daar wat aan doen is dus allerminst een slecht idee. "Alleen is dat op dit moment geen prioriteit meer", zegt Moesen. De economische groei bevorderen is dat wel. En dat doe je zeker wel door minder en trager te besparen. "Als de economische trein weer vertrokken is en er geen risico meer bestaat dat extra besparen de groei zal fnuiken, dan kan er weer aan die schuldgraad gewerkt worden."